Subpagina overige spinachtigen (Arachnida)  hooiwagens, pseudoschorpioenen, mijten en teken.

Engels / English

Spinnen 

Familie wielwebspinnen (Araneida)
Deze spinnen maken een web in de vorm van een wiel met spaken. Mensen vragen vaak hoe de eerste draad wordt vast gemaakt. Ze wachten tot de eerste draad door de wind aan een andere plek blijft vastzitten. Daarna kan het web gemaakt worden.

Een foto van jonge wielwebspinnen (Araneida). Hoogstwaarschijnlijk van de kruisspin, want die is het meest algemeen in onze tuin. Maar dat is niet zeker. Foto 3-6-2013.

.. . .    Kruisspin (Araneus diadematus). Familie wielwebspinnen (Araneida). Op het eind van de zomer hangt de tuin vol met webben. Van de webben van een kruisspin heb je het meeste last, omdat ze vaak een grote afstand overspannen. De vrouwtjes worden veel groter dan de mannetjes. De paring is voor de mannetjes riskant, want ze kunnen daarna worden opgegeten. Als het gaat vriezen gaan de volwassen spinnen dood. De eitjes zitten in eicocons  en worden in herfst afgezet. Op deze manier overwinteren ze. De jonge spinnen, die in  het voorjaar uitkomen, verspreiden zich door zich aan een draadje door de wind te laten meevoeren. De naam hebben ze gekregen door het kruis op hun rug. De kleur varieert van licht geel tot donker grijs. Lengte 11-18 mm. West-Europa, delen van Noord-Amerika.  Foto's 2-10-2010, 15-8-2012.

.. . .  Platte wielwebspin (Nuctenea umbratica). Familie wielwebspinnen (Araneida). De naam heeft hij gekregen, omdat hij een plat lichaam heeft. Hij heeft een leerachtige huid. Roodbruine tot grijsbruine spinnen met een bladvormige vlek op het achterlijf. Of donker zoals de spin linksonder. Die hield zich dood. Zijn poten vouwde hij om zich heen. Hij komt voor onder de los zittende schors van  bomen. Daar verstopt hij zich. Je vindt hem echter ook vaak bij huizen.   Het zijn nachtactieve spinnen, die overdag schuw zijn. Het web lijkt op het web van een kruisspin. En heeft een signaaldraad naar de schuilplaats. Als het schemerig wordt, zit hij in het midden van het web. Vooral nachtvlinders moeten oppassen. Lengte mannetje  9 mm,  vrouwtje 14 mm. Een algemene spin in Centraal Europa.  Foto's 17-10-2009, 28-5-2010, 23-4-2018.

.. .    Komkommerspin spec. (Araniella spec.). Familie wielwebspinnen (Araneida). De Gewone komkommerspin (Araniella cucurbitina)en de Tweeling-komkommerspin ( Araniella opisthographa) zijn vanaf een foto niet van elkaar te onderscheiden.  Ze zijn herkenbaar aan het geelgroen achterlijfje. Vandaar de naam. In juli worden de eitjes gelegd in cocons in de buurt van het net. De heel jonge spinnetjes zijn licht van kleur. In de herfst worden ze rood, bruin. Hierdoor vallen ze tussen de bladeren niet op. Zij overwinteren. Mannetjes 5 mm, vrouwtjes 8 mm. Kleine webben. Ongeveer 10 cm doorsnee.  Foto's 30-5-2009, 28-5-2010, 17-6-2012. Mannetje. Foto 24-6-2013. Heel jonge komkommerspin 7-3-2018.

.. . .    Venstersectorspin (Zygiella x-notata). Familie wielwebspinnen (Araneida). Algemeen in raamkozijnen. Het zijn grijsbruine spinnen met een bladvormige vlek op het achterlijf. Aan de voorkant van het achterlijf heeft hij een lichte vlek. Het web heeft aan de bovenkant in een van de hoeken twee lege sectoren. Mannetjes tot 7 mm, vrouwtjes tot 11 mm.  De eitjes overwinteren in een cocon. De vrouwtjes zie je nog wel laat in het jaar. Europa, delen van Azië, Noord- en Zuid Amerika. Foto's 12-9-2009, 17-10-2009, 22-11-2012.

Nimf:    Driestreepspin (Mangora acalypha). Familie wielwebspinnen (Araneida). Een makkelijk te herkennen spin. Door de tekening op het lichaam en de zwarte rand en middenstreep op het kopborststuk. Mannetjes 3-3,5 mm, vrouwtjes 5,5-6 mm. Het wielweb kun je vinden in struiken en lage vegetatie. Het Palearctisch gebied. Foto 13-6-2010, foto nimf 5-4-2018.

Rietkruisspin (Larinioides cornutus). Familie wielwebspinnen (Araneida). Niet in de tuin, maar bij een sloot twee kilometer van huis. Voorkant van het achterlijf  met een donkere, licht omzoomde kielvlek en een donkere, duidelijke V-vorm. Het kopborststuk is grijsbruin met lichte haren.. Mannetjes 6-8 mm, vrouwtjes 10-13 mm. Het wielweb kun je vinden tussen riet en hoge grassen of kruiden met name langs oevers. Het Holarctisch gebied. Foto  5-5-2024.

Familie Strekspinnen (Tetragnathidae) 
Strekspinnen hebben een langer achterlijf. Ze hebben lange poten. Ze kunnen zich goed camoufleren op een stengel of een langwerpig blad.
Het web lijkt op een wielweb, maar dan met een gat in het midden. 

.. .    Strekspin spec. (Tetragnatha spec.). Familie Strekspinnen (Tetragnathidae). Verschillende soorten lijken op elkaar en kun je niet vanaf een foto determineren. Begin zomer zie ik ze veel bij de vijver. Hoewel ik het ze niet heb zien doen, schijnen ze over water te kunnen lopen. Foto's 30-6-2012.

.. . .    Metellina spec. Familie Strekspinnen (Tetragnathidae). Net als de hangmatspin hebben soorten van het geslacht Metellina een stemvorkfiguur op het kopborststuk. Er zijn lichte en donkerder spinnen. Zomerwielwebspin (Metellina mengei) Volwassen: 5 mm. Juli - september of  herfstspin, herfstwielwebspin (Metellina segmentata) Ze zijn niet vanaf een foto uit elkaar te houden. Ondanks hun naam komen ze ongeveer in de zelfde tijd van het jaar voor. Volgens Jacomijn Prinsen: Als de ventrale haren (niet de stekels) van het laatste pootlid van een voorpoot korter zijn dan de pootdoorsnede is het M. segmentata, als ze twee maal zo lang zijn als de pootdoorsnede is het M. mengei. Dit kenmerk geldt alleen voor de mannetjes. Foto's 17-5-2009, 12-9-2010, 26-9-2012.   Een jonge Metellina. Foto's 3-10-2012, 8-4-2018.

Familie kogelspinnen (Theridiidae) 
Ze hebben de naam kogel, omdat de abdomen rond zijn. Een losjes gemaakt web met makkelijk loslatende draden, waaraan het insect blijft hangen.  Ze hebben een kam in de vorm van rijen kleine haren op het puntje van hun achterpoten, die ze gebruiken om de vangdraad te "kammen". Bij kogelspinnen zit er een kammetje op de onderkant van de tars van poot IV. Bij kaardespinnen zit er een ander kammetje op de bovenkant van de metatars.

Mannetje .   Vrouwtje 6-3-2018. . . . Slanke Kogelspin - (Anelosimus vittatus, Seycellocesa vittatus).  Familie kogelspinnen (Theridiidae). Lengte vrouwtje 3-3,5 mm, mannetje 2,5-3,5 mm. Laag in de bomen en struiken en in hoge vegetatie.

.. . .    Gewone Tandkaak of Vergeten Tandkaak (Enoplognatha ovata of Enoplognatha latimana). Familie kogelspinnen (Theridiidae). Welke van de twee soorten het is, is niet uit deze foto op te maken. Enoplognatha ovata heeft soms wat meer rood op zijn achterlijf, schijnt het. Zoals op deze foto. Maar de kleur kan variëren. De twee rijen met zwarte vlekken zijn er wel altijd. De eicocons zijn licht blauw. Het blad, waar ze op liggen, is omgekruld door spinsel. 3-6 mm. Bij het web van kogelspinnen lopen er draden alle kanten op. Maar van daaruit zijn er ook draden strak over het blad. Deze schieten los van het blad als een gevangen insect te veel beweegt. links 27-8-2012, 24-9-2012. Tandkaak met cocon en met jongen en een Ero. (zie ook Ero)  Jonge tandkaak. Foto 16-2-2014. De twee rijen vlekken zijn heel duidelijk te zien.

.. . .    Gewone Kabelspin (Episinus angulatus). Familie kogelspinnen (Theridiidae). Hij kan zich net zo strekken als een strekspin. Ik vond hem op een bloempot.  Ze maken hun H-vormig web dicht bij de grond. Vaak in de buurt van hei. Je ziet hem niet vaak. De gewone kabelspin heeft een plat, tamelijk dun lichaam, maar op het eind verbreedt het zich.  Dit spinnetje (2009) heeft dikke palpen, hij heeft nog één vervelling nodig om volwassen te worden.  (informatie Jacomijn Prinsen). Volwassen ongeveer 5 mm. Foto's 8-10-2009, 11-10-2010, 30-2-2012, 19-4-2012. Ik zie nu elk jaar enkele kabelspinnen.

.. .   Witband kogelspin (Neottiura bimaculata).  Vrouwtje. Familie kogelspinnen (Theridiidae).  Een donker spinnetje met een brede witachtige of geelachtige rugstreep. Die streep is variabel, wat betreft grootte (soms heel breed). De vrouwtjes dragen de eicocon. Lengte vrouwtje 3-3,5 mm, mannetje 2.5-3 mm.  In lagere vegetatie en struiken. Europa, Azië, Noord-Amerika, Noord-Afrika. Foto's 9-6-2018, 11-6-2018. 4-7-2018 Neottiura bimaculata met eicocon. (gemaakt in de duinen) 29-4-2024  Neottiura bimaculata man met parasiet.

..  Kleine Boskogelspin (Paidiscura pallens).  Jong mannetje. Familie kogelspinnen (Theridiidae).  Een heel klein, lichtgeel spinnetje. Het achterlichaam van het mannetje is donker vlekkerig en van het vrouwtje licht. Lengte vrouwtje 1,25-1,5 mm, mannetje 1.7-1,75 mm. Mannetje april - juni. Vrouwtje het hele jaar. Vooral langs bosranden onder eikenbladeren. Foto's 11-10-2016.      Vrouwtje 6-6-2019. Vrouwtje met cocon (meer foto's: Waarneming.nl/observation/173990888 ) 7-6-2019.

..    Broeikasspin  (Parasteatoda tepidariorums).  Familie kogelspinnen (Theridiidae).  Bleek-lichtbruin tot geelbruin-zwart gemarmerde spin. Lengte vrouwtje 3,5-4 mm, mannetje 4,5-7 mm. Oorspronkelijk waarschijnlijk uit Zuid-Amerika, nu wereldwijd. In koudere gebieden vooral in vorstvrije ruimtes zoals kassen en kelders met webben meestal dicht bij de grond. In warme gebieden zelfs in boomtoppen.  Foto's 16-6-2023 6-7-2023 Zelfde spin. Bijna een maand later. Nu met een cocon. Een bolvormige eierzak, cocon met een papierachtige buitenlaag.

Zwartringkogelspin (Platnickina tincta). Familie kogelspinnen (Theridiidae).  De lichte poten met zwarte ringen zijn bij dit spinnetje opvallend. Lengte vrouwtje 2,5 mm, mannetje 2.5-3,5 mm. Het grootste deel van het jaar met een piektijd is van mei tot en met juli. Meestal te vinden op lage vegetatie, onderste takken van coniferen en loofbomen en struiken. Foto 6-3-2017.

.. . .   Koffieboonspin (Steatoda bipunctata). Familie kogelspinnen (Theridiidae). Het kopborststuk is glanzend donkerbruin. Koffieboonspin, want vooral het achterlichaam van het vrouwtje lijkt op een koffieboon. (foto linksonder) Onder bomen, maar ook bij huizen, in schuren en garages. Een grof geweven web. Over het web zijn watachtige spinsels verdeeld. Volwassen ongeveer 4-7 mm De spin op de foto is een mannetje. De palpuiteinden zijn groot en verdikt. Vergelijk maar met het vrouwtje linksonder.  Foto's 17-10-2009, 25-4-2012, 20-10-2014.   Foto's 13-2-2010. Een overwinterende koffieboonspin onder de deksel van een vuilcontainer. Misschien een jonge spin.

Grote steatoda (Steatoda grossa). Nimf. Familie kogelspinnen (Theridiidae). Vergeleken met andere kogelspinnen groot. Donker geleurd, kleuring varieert van paarsachtig bruin tot zwart, met lichtgekleurde markeringen. In huizen en tuinen. Een web tegen het grondoppervlak. Volwassen vrouwtje 6.5-10 mm, mannetje 4-6 mm.  Foto 14-9-2020  Volwassen: .   5-8-2022

..  Gewoon Visgraatje  (Theridion varians). Familie kogelspinnen (Theridiidae).  Niet zeker, want hij lijkt heel veel op de rietkogelspin (Theridion hemerobium) en het rood visgraatje (Theridion pictum), die in vochtiger biotopen voorkomen. De abdomen is meestal lichtgroen met een variabel gekleurde tekening. Van licht roodbruin tot voor een groot deel zwart. Lengte vrouwtje 2,5-4 mm, mannetje 2.5-3,5 mm. Een piektijd is van mei tot en met juli. In drogere naald en loofbossen. Leeft in lage vegetatie, maar ook op struiken en bomen. In onze tuin in een lage eik. Europa (tot in Sibirië), Noord-Amerika, Noord-Afrika, Turkije, Kaukasus, Centraal-Azië en China. Foto's  7-7-2019, 9-7-2019.

Familie hangmatspinnen ( Linyphiidae)
Het web lijkt op een hangmat, waarin de spin ondersteboven in hangt. Daarboven zijn verticale draden gesponnen. Als  insecten daar tegenaan botsen vallen ze op de mat.

.. . . .  .   Tuinhangmatspin (Linyphia hortensis). Familie hangmatspinnen (Linyphiidae). Hoogstwaarschijnlijk! Ik heb lang aan Kleine heidehangmatspin (Microlinyphia pusilla) gedacht. Maar die is het volgens Pierre Oger niet.  De tuinhangmatspin is dan het meest waarschijnlijke. Ook omdat die al in mei te vinden is in de tuin. In Neder land vooral gevonden in mei - juli. Het vrouwtje is donker en heeft een witte band aan de zijkant. Op de abdomen zijn ook witte plekken. Die zijn variabel. De mannetjes zien er anders uit. De abdomen zijn slanker en ze hebben bruinrode poten. Ze maken hun net vrij dicht bij de grond.  Ongeveer 5 mm. Foto's mei 2010.

.. . .    Herfsthangmatspin (Linyphia triangularis). Familie hangmatspinnen (Linyphiidae). Herkenbaar aan de stemvorkfiguur op het kopborststuk en de tekening op het achterlijf. De Grote Heidehangmatspin lijkt er ook op. Maar die is vooral in Oost-Nederland te vinden en is zeldzamer. De cocons met eitjes worden onder de bladeren verstopt. Foto's: 7-12-2009, 12-9-2012, 18-9-2012.     iLinyphia triangularis man heeft een wat langwerpiger achterlijf. Foto 15-10-2024.

.. .  Boomstamwever (Lepthyphantes minutus). Genus Lepthyphantes. Familie hangmatspinnen (Linyphiidae). In ieder geval Lepthyphantes. Mannetje De soort is niet helemaal zeker.  Herkenbaar aan het donkere kopborststuk en de gestreepte benen. Op de site eurospiders.com staan duidelijke gedetailleerde  foto's. Je kunt hem vinden aan de voet van boomstammen. Deze spin vond ik in oktober onder een zak met zand.   Lepthyphantes zijn kleine spinnen. dit is een wat groter soort. Maar nog steeds klein.  Lengte lichaam 3-4 mm. Foto's 18-10-2009.

..   Lentestrooiselspin (Microneta viaria). Familie hangmatspinnen (Linyphiidae).  Een roodbruin kopborststuk en een zwartbruin achterlichaam. Stevige geelbruine poten. In matig vochtig bladafval onder bomen en struiken. Lengte lichaam 2,1-3 mm. Volwassen spinnen zijn het hele jaar door te vinden, maar in Nederland zijn de meeste waarnemingen in de herfst, winter en voorjaar. Palearctisch en Nearctisch gebied. Foto's 8-2-2018. Mannetje.

..  Struikhangmatspin (Neriene peltata). Familie hangmatspinnen (Linyphiidae). De rug is wit met in het midden donker bruine strook. De buik is bruinwit. Lengte lichaam ongeveer 5 mm. Mannetje: April - juli. Vrouwtje: April - september. Foto's 2-6-2009.

.. .    Kruidhangmatspin (Neriene clathrata). Familie hangmatspinnen (Linyphiidae). De foto is van een mannetje. De palpen zijn opvallend groot. Het lichaam is donkerbruin. Om het achterlichaam is een band van lichte vlekjes. De poten zijn oranje bruin, zonder banden. Hij lijkt op de Microlinyphia pusilla. De abdomen van het vrouwtje is mooi getekend.  Ze maken hun web laag bij de grond in planten en struiken. Ongeveer 4 - 5 mm. Volwassen: maart - november. Foto's 17-02-2012.     Kruidhangmatspin (Neriene clathrata), vrouwtje. 30-3-2015.

.. .   Dwergspin (Erigonidae) Familie dwergspinnen (Erigonidae). Ook wel onderfamilie genoemd van de Familie hangmatspinnen (Linyphiidae). Dit spinnetje was ongeveer twee mm. Er zijn heel veel soorten. Vanaf een foto zijn ze niet uit elkaar te houden. De dwergspin uit 2011 is een ander soort en iets groter. Foto 15-11-2010, 25-11-2011.

Familie Kaardertjes (Dictynidae)
Ze maken hele fijne spindraden. De draden kleven niet. De spinnen maken veel woldraadjes, waarin het insect verstrikt raakt.

.. .    Groen kaardertje (Nigma walckenaeri). Familie kaardertjes (Dictynidae). Hij leeft op bladeren en heeft een prima groene schutkleur. Het mannetje heeft een roodbruin kopborststuk.Zoals je op de foto's ziet kan hij heel fijn spinrag maken. Van de omgekrulde bladeren maakt hij met behulp van spinrag een schuilplaats. Het mannetje blijft bij het vrouwtje en loopt dan niet het gevaar, dat hij door het vrouwtje wordt opgegeten, zoals bij veel andere spinnen. Maar als hij dood gaat, wordt hij alsnog opgegeten. Lengte 3 - 5 mm. Volwassen spinnen in augustus - oktober. Foto's 18-10-2009, 3-10-2012, 19-10-2012.

Familie trilspinnen (Pholcidae)
Spinnen met een klein lichaam en de heel lange poten. Ze maken een rommelig web.

..   Grote trilspin, hooiwagenspin (Pholcus phalangioides). Familie Trilspinnen (Pholcidae). De spin heeft z'n naam trilspin gekregen, omdat hij gaat draaien, trillen als hij wordt bedreigd. Net als in ons huis zie je hem in de meeste huizen en schuren. Vaak op donkere plekjes.  Ze maken een wat rommelig web. Vaak tegen het plafond, waar mijn vrouw niet zo blij mee is. Als het web stoffig is geworden, maken ze een nieuwe. Ze eten het niet op, zoals veel andere spinnen doen. Als er een prooi inkomt gooit hij nog meer draden over hem heen.De eieren worden met een paar draden bijeen gehouden. Het vrouwtje draagt de eitjes met zich mee in haar palpen (de tastorganen van spinachtigen) Lichaamslengte vrouwtjes: ongeveer 9 mm. Mannetjes zijn iets kleiner.  Foto's 8-10-2009, 6-11-2012.

Familie Nachtkaardespinnen (Amaurobiidae)
Het zijn nachtspinnen Ze maken een wollig gekamde vangdraad, die niet plakt. De insecten raken er in verward in de duizenden draadjes, die uitrekken als het slachtoffer beweegt. De wollige vangdraden worden zo gekamd door een "kammetje" op de achterpoten. Bij kogelspinnen zit er een kammetje op de onderkant van de tars van poot IV. Bij kaardespinnen zit er een ander kammetje op de bovenkant van de metatars.

..    Huiskaardespin (Amaurobius fenestralis) of Muurkaardespin (Amaurobius similis). Familie Nachtkaardespinnen (Amaurobiidae). Beide soorten lijken veel op elkaar. Je ziet ze ook in huis. Vaak op buitenmuren. In spleten onder kozijnen, maar ook op andere plekken, zoals bomen.   Op het achterlijf heeft de kaardespin enkele v-vormige vlekken.  De spin op de foto's links is een man. Ik vond ze onder de deksel van een vuilcontainer. Lengte 7-12 mm   Vrouw. Foto's 9-10-2012. 30-4-2010.

..    Muurkaardespin (Amaurobius similis). Familie Nachtkaardespinnen (Amaurobiidae). man Man Amaurobius similis heeft dunne, sterk gebogen binnenste tibia-apofyse ("haakje"). Amaurobius fenestralis heeft palp met een brede, en (van boven gezien) vrijwel rechte, binnenste tibia-apofyse. Informatie op Waarneming. Op deze manier zijn de mannetjes dus wel te determineren. Foto's 24-11-2023

.. . .    Grote kaardespin (Amaurobius ferox). Vrouw. Familie Nachtkaardespinnen (Amaurobiidae). Vaak in kelders, ongevoegde muren, onder stenen en dood hout. Donker bruinachtig rood, zwartachtig. Achterlichaam harig, donker met lichtere tekening, die bij het mannetje duidelijker is. Lengte vrouwtje 11-16 mm, mannetje 11-12 mm. Foto's 8-4-2019.

Familie Trechterspinnen (Agelenidae)

De familie bestaat in Nederland uit het genus Agelena, Allagelena, Eratigena, Histopona, Inermocoelotes, Malthonica, Tegenaria en Textrix. Het genus Tegenaria is onlangs gesplitst: Tegenaria soorten hebben gestreepte poten, Eratigena soorten hebben gewone poten. Verder zijn ze heel lastig te determineren. 

Een jonge huisspin spec (Tegenaria of Eratigena spec.). Familie Trechterspinnen (Agelenidae). Tekening poten nog niet duidelijk. Foto 25-4-2011

..  .  .   Gewone huisspin (Nu Eratigena atrica, voegerTegenaria atrica). Familie Trechterspinnen (Agelenidae). De gewone huisspin heeft dus geen tekening op de grijsbruine poten. Hij leeft in en in de buurt van huizen. In andere landen leeft hij bij rotswanden. Ze maken een horizontaal dicht web, dat in een trechter uitloopt. Een soort woonbuis. Overdag verbergt hij zich. "s Nachts zit hij in z'n web. De eitjes worden in april gelegd. Jonge huisspinnen verschijnen in mei. De mannetjes worden niet oud. De vrouwtjes echter kunnen wel zes jaar worden. Mannetjes 15 mm vrouwtjes 18 mm. Algemeen in Europa. Foto's 3-7-2011.

Familie zesoogspinnen (Segestriidae).
Spinnen met zes ogen in plaats van acht ogen zoals de meeste spinnen. 

..   Muurzesoog (Segestria bavarica.). Familie zesoogspinnen (Segestriidae).  Ik vond hem tegen de muur van de keuken. Een behaarde, donkerbruine spin. Da abdomen in het midden lichter met donkere vlekken en met een lichte middenstreep door de achterste vlekken.  Hij leeft in kieren in muren, rotsen en schors. Hij maakt een buisvormige schuilplaats met signaaldraden, waardoor hij insecten in het donker opmerkt en vangt. De eitjes worden in de schuilplaats gelegd en bewaakt. Mannetjes 9-11 mm vrouwtjes 10-13 mm. Europa. Foto's 29-4-2019.

Spinnen, die geen web maken.

Familie lijmspuiters, spuugspinnen (Scytodidae) Sub-orde van zes-ogige spinnen (Haplogynae)
Ze spuiten een met een zigzagbewegimg lijmstralen over de prooi. Afstand tot ongeveer 2 cm. De prooi wordt op de ondergrond vastgeplakt. In Nederland heb je alleen de getijgerde lijmspuiter. Het schijnt, dat het familielid Scytoda venusta wel eens in Nederland gevonden is. 

.. .   Getijgerde lijmspuiter (Scytodes thoracica). Familie lijmspuiters (Scytodidae). Een lichtbruin spinnetje met onregelmatige donkere vlekken. Vandaar de naam "getijgerde". Om de lange poten heeft hij donkere ringen. Het kop-borststuk is groter dan het achterlijf. In tegenstelling tot de meeste spinnen met acht ogen heeft de getijgerde lijmspuiter zes ogen. Het kleverige spinrag, dat ze spuiten is giftig. In het kop-borststuk zitten spinselklieren, die verbonden zijn met gifklieren. Ze hebben ook nog spinselklieren in het achterlichaam. De eicocon wordt door de moederspin onder haar buik gedragen. Je vindt ze in Nederland hoofdzakelijk binnen. De winters zijn te koud voor ze. Ze zijn vanuit Zuid-Europa hierheen gekomen. Lengte ongeveer 3 - 6 mm. Foto's 27-3-2009, 01-10-2011.

Familie wolfspinnen (Lycosidae) 
Sommige soorten leven in holtes, andere soorten lopen rond op zoek naar een prooi. Vrouwtjes maken een eicocon van draad, die ze met zich meedragen. Gravende soorten verbergen de cocon in de grond. De vrouwtjes lopen daarna rond met de jongen op de rug.

.. .  Gewone Panterspin (Alopecosa pulverulenta). Familie wolfspinnen (Lycosidae).  Een donkere roodbruine spin. Het prosoma met een brede lichtere middenband. Het achterlichaam met een lancetvormig lichtbruine middenband met in het midden een lancetvormig donker deel. Andere spinnen uit dit genus in Nederland zijn: Dikpootpanterspin (Alopecosa cuneata), zandpanterspin (Alopecosa cursor), grote panterspin (Alopecosa fabrilis), geelborstpanterspin (Alopecosa trabalis). Lengte man: ongeveer 7 mm, vrouw: ongeveer 7-10 mm. De vrouwtjes graven een hol waar ze hun eicocon bewaken. Foto's 29-3-2019.

.. .   Wolfspin spec. (Pardosa spec.). Familie wolfspinnen (Lycosidae).  De soort kun je meestal niet vanaf een foto bepalen.  Ik zie ze overal door de tuin wandelen op zoek naar slachtoffers. Ze maken geen net. Ze hebben daarom een goed gezichtsvermogen. Foto's 27-3-2011, 22-5-2010. De vrouwtjes maken een eicocon van draad, die ze met zich meedragen. Daarna kun je de jongen op haar rug vinden. Met jongen,  foto 6-8-2010.  Soms vergist een wolfspin zich. Hier heeft een vrouwtje een verbleekte pissebed als cocon.  Foto  30-8-2010.

..   Wolfspin, piraat spec. (Pirata spec.). Familie wolfspinnen (Lycosidae). Deze spin zat tussen de planten die ik bij de vijver weghaalde. De naam "piraat" dankt hij aan het feit, dat hij bij het water leeft. Ze kunnen over het water lopen.  Pirata's te herkennen aan het stemvorkfiguur op het carapax De cocon, die je hier ziet is waterdicht. Foto 28-7-2011.

.. .   Gewone nachtwolfspin (Trochosa terricola) of  Gestekelde nachtwolfspin (Trochosa spinipalpis). Genus Trochosa. Familie wolfspinnen (Lycosidae).  In Europa heb je vier soorten. Trochosa terricola en Trochosa spinipalpis lijken heel veel op elkaar. Ze jagen 's nachts. Overdag verbergen ze zich. Dit vrouwtje zat echter in het zonnetje op een blad. Foto's 18-4-2010.

..   Withandje (Aulonia albimana). Familie wolfspinnen (Lycosidae).   Niet in de tuin maar in de duinen ongeveer 4 km van mijn huis. Een kleine wolfspin. Hier zit hij op de bloem van een wilg. Het voorste deel is donkerbruin tot zwart met een dunne witte rand eromheen. Het achterlichaam is donkerbruin, donkergrijs. Bruine poten. Alleen het bovenste deel van de voorpoten is zwart.  De middelste leden van de zwarte pedipalpen zijn zowel bij het mannetje als bij het vrouwtje wit. (niet op de foto te zien) In tegenstelling tot de meeste wolfspinnen maakt hij een vangweb. Het is een trechterweb vlakbij de grond. Maar ze lopen ook vrij rond over de grond. Het spinnetje op de foto zat wat hoger. Hij komt voor in de droge gebieden met lage planten zoals in Nederland in de duinen. In de rest van Nederland is hij vrij zeldzaam Lengte tot 4,5 mm.  Foto's 21-4-2013. Europa.

Familie  Kraamwebspinnen (Pisauridae) 
Kraamwebspinnen maken gote eicocons, die ze eerst onder het lichaam dragen. Vlak voor de spinnen uitkomen, wordt de cocon aan een plant vastgemaakt. Daarom wordt een soort tentje geweven. Daardoor hebben ze de naam kraamwebspin gekregen. In Nederland zijn er twee geslachten. Pisaura en Dolomedes.

..   Kraamwebspin, Grote wolfspin (Pisaura mirabilis). Familie Kraamwebspinnen (Pisauridae).  In Nederland is dit de enige soort van de familie. Je kunt een kraamwebspin herkennen aan de lichte driehoekige flapjes aan de voorkant van het kopborststuk naast de ogen en de lichte streep midden op de kop. De kleur is grijs tot bruin.. Ze jagen tussen de planten. Je ziet ze vaak in het zonnetje zitten. Net als op deze foto's. Ze lijken dan op een renspin. Voor de paring biedt het mannetje het vrouwtje een insect aan. Het nest maken ze tussen het gras.  Lengte 10-15 mm.      . Kraamwebspin met eicocon in een web. Foto's 21-6-2019, 25-6-2019.

Familie celspinnen (Dysderidae)
Deze spinnen maken geen web.

.. .   Roodwitte Celspin (Dysdera crocata). Familie celspinnen (Dysderidae). Foto's 29-6-2012. Hij leeft van pissebedden. Met de lange gifklauwen kan hij tussen de pantsers van pissebed komen. In mijn tuin zitten ze onder stenen en rottend hout. Deze vond ik toevallig omdat ik een stuk bamboe bij de composthoop doorknipte. Je ziet, dat ze voor hun nest zorgen. Ik heb de bamboe weer zo goedmogelijk teruggelegd. Gelukkig had ik de camera bij me. Mannetjes 7-10 mm. Vrouwtjes 15-20 mm. Je vindt hem bijna overal ter wereld.  Roodwitte Celspin (Dysdera crocata) en Boscelspin (Dysdera erythrina) lijken heel veel op elkaar.  Dysdera crocata heeft op de achterste dij enkele stekels. Op de onderste foto zie je twee stekels. Roodwitte Celspin (Dysdera crocata). Op de grote foto kun je de stekels zien.

.. .   Misschien Roodwitte Celspin (Dysdera crocata). Familie celspinnen (Dysderidae). Maar....met te veel stekels op de achterste dij! Toen ik de watermeterput (droog) opende, zag ik een volwassen celspin en enkele jonge celspinnen. Men dacht, dat dit een Harpactea rubicunda (nog niet in Nederland gevonden) kon zijn vanwege de vele stekeltjes op de dij. Achterdij met zeven stekels. Meestal slechts twee stekels (zie boven)   Jonge celspinnen Foto's 27-3-2011.

Familie zakspinnen (Clubionidae) 
Spinnen met meestal met weinig kleur en daarom moeilijk uit elkaar  te houden. Ze jagen 's nachts. Ik verwissel ze nog wel eens met spinnen uit de nauw verwante familie Bodemjachtspinnen (Gnaphosidae). 
Achtermiddenogen: Bij Clubionidae rond en ver uit elkaar staand. Bij Gnaphosidae zelden rond en dicht bij elkaar staand.
Spintepels: Bij Gnaphosidae cilindrisch en lang, de grootste met veel tussenruimte (ong. de diameter van de grootste spintepels) Bij Clubionidae zijn ze korter, niet cilindrisch (taps toelopend) en dicht bij elkaar staand. (informatie van Joost Vogels)

..   Zakspin spec.  (Clubiona spec.). Familie zakspinnen (Clubionidae). Je vindt ze vaak tussen bladeren, onder stenen, stukken bast. Ze maken overdag een soort webje (een zijden buis of zak), waar ze zich overdag verschuilen en slapen.  Zo'n  spinsel gebruiken ze ook voor het opbergen van de eitjes. (Maar dan dicht) Voor het jagen 's nachts gebruiken ze geen web.  De meeste soorten zijn grijs-bruin met grijze beharing. Van de vele soorten, die in Nederland voorkomen, kunnen maar enkele vanaf een foto worden gedetermineerd. Foto's: 21-12-2009, 18-9-2012, 13-9-2018. Het spinnetje op de foto is nog heel jong. Foto 21-10-2009.

..   Bonte Zakspin (Clubiona comta). Familie zakspinnen (Clubionidae). Vrouwtje. Lijkt op de grotere Clubiona corticalis. Opvallend getekend achterlichaam.  Vrouwtje 4-6 mm, mannetje 3-5 mm. Foto's: 7-5-2019.

Schorszakspin (Clubiona corticalis). Familie zakspinnen (Clubionidae). Vrouwtje. Lijkt dus op de kleinere Clubiona comta met ook een getekend achterlichaam. Deze spin vond ik op de aanrecht in huis. Aan het magere achterlichaam te zien was er weinig voedsel.  Vrouwtje 7-11 mm, mannetje 6-10 mm. Foto's: 12-11-2019.

Familie Bodemjachtspinnen (Gnaphosidae)
Deze familie is nauw verwant met de familie zakspinnen (Clubionidae). 

Bodemjachtspin spec. (Gnaphosidae) Er zijn verschillende donkere soorten, die moeilijk te determineren zijn. Zelotes is mogelijk. Maar het is niet zeker. Ze jagen 's nachts en schuilen overdag. Als schuilplaats weven ze een zijden zakje. Deze was wat in de war, want hij wandelde overdag over het terras. Lengte ongeveer 8 mm. Foto 18-4-2011.

Scotophaeus. Familie bodemjachtspinnen (Gnaphosidae). Op basis van afmetingen waarschijnlijk Huismuursluiper - Scotophaeus scutulatus. Huismuursluiper - Scotophaeus scutulatus (Vrouw 8-16 mm, man 7-11 mm)  en Stalmuursluiper - Scotophaeus blackwalli (Vrouw 8-16 mm, man 7-11 mm ) zijn vanaf een foto als deze niet uit elkaar te houden. Deze spin vond ik in de gootsteen van het aanrecht. Foto 13-3-2018.

Buisspinnen (Anyphaenidae)

Gestipte struikspin, struikspin  (Anyphaena accentuata) Buisspinnen (Anyphaenidae)    In Nederland is het de enige buisjesspin. Hij jaagt 's nachts in struiken en bomen. Hier zit de spin op de bamboe, die bedoeld  is voor metselbijtjes om er nesten in te maken. Echt blij ben ik dus niet. Onder de bladeren kun je cocons met eitjes vinden, die door de vrouwtjes bewaakt worden. De mannetjes trommelen met hun achterwerk op de bladeren om op te vallen voor de vrouwtjes. Van licht geelbruin tot donker grijsbruin. Ze zijn te herkennen aan de driehoekige donkere vlekken op het achterlichaam. Op de kop hebben ze twee donkere banden met lichte vlekken erin. 's Winters zitten ze ook onder de schors van dode bomen. Lengte 4 - 8 mm. Europa, Centraal-Azië. Foto: 18-4-2010

Familie krabspinnen (Thomisidae)
Net als krabben steken ze hun langere voorpoten naar de zijkanten uit. Ze kunnen zowel zijdelings als voorwaarts lopen.
Ze maken geen web. Maar jagen op vliegen op  bladeren en bloemen. Ze zijn goed gecamoufleerd. Ze kunnen zich vast zetten met wat spinrag.  

.. .   Groene krabspin (Diaea dorsata). Familie krabspinnen (Thomisidae). Te herkennen aan het groene kopborststuk en de poten. Een bruin met geel achterlijf.  Mannetjes 4 mm, vrouwtjes 6 mm. Deze spin miste een poot. Hij leek er geen last van te hebben. Als hij nog niet volwassen is, krijgt hij na het vervellen z'n poot terug. In gevaarlijke situaties kunnen ze een poot afstoten.  Krabspinnen maken geen web, maar maken wel een veiligheidsdraad. De andere draden zijn (volgens Jacomijn Prinsen) waarschijnlijk herfstdraden, waaraan spinnen zich door de wind laten verspreiden.  Foto: 21-10-09. Het mannetje ziet er anders uit met zijn lange voorpoten. Foto 16-5-2010.

Gewone bodemjachtspin (Ozyptila praticola)  Familie krabspinnen (Thomisidae) Ze zijn te vinden tussen de struiken en het onderste gedeelte van bomen. Het vrouwtje bewaakt haar cocon met eitjes.  Er zijn twaalf soorten bekend in Europa. Allemaal heel kleine spinnetjes. Lengte 3-4 mm. De soort lijkt op de Xisticus.  Foto 15-11-2010.

.. .    Bos-struikkrabspin (Xysticus lanio) Familie krabspinnen (Thomisidae)   Mannetje 4 - 6 mm. Vrouwtje 6 -7 mm. Europa.  Foto's 11-10-2010.

Moederliefde.  Toen ik 24-5-2011 de kardinaalsmuts (struik) snoeide zag ik een Xysticus lanio zitten op haar nest. Ik heb de blaadjes iets uit elkaar gevouwen en enkele foto's genomen. Dit takje heb ik niet gesnoeid. Om de paar dagen keek even hoe het met de spin ging. Ik vond haar altijd op haar nest. Bijna twee maanden later (17-7-2011) verschenen de jongen. Moeder was nog steeds aanwezig. Wat is de natuur toch bijzonder.

Familie renspinnen, krabspinnen (Philodromidae) Engels: Running Crab Spiders
Het tweede paar poten is langer is dan de andere poten. Ze rennen zijwaarts weg. Het zijn jagende spinnen. Ze kunnen heel snel toeslaan. Ze lijken op krabspinnen (Thomisidae) Maar bij renspinnen is het tweede paar voorpoten het langst.

.. .    Renspin spec.  (Philodromus spec). Familie renspinnen (Philodromidae). Welke soort het is, kan ik niet zeggen. Daarvoor is een microscoop nodig. Hij rent zijwaarts weg.  Vaak zie je ze met gespreide poten  dicht tegen een blad zitten. Foto's 29-4-2009, 6-6-2009, 13-6-2009.

Zwartrugrenspin (Philodromus dispar). Familie renspinnen (Philodromidae).  Dit is het mannetje. Deze spin is zwart met een witte rand.  Het vrouwtje is variabel van kleur.  Ongeveer 5 mm. Foto: 5-5-2012   vrouwtje Philodromus dispar 15-11-2010.

..   Donkerder:   Tuinrenspin (Philodromus aureolus). Familie renspinnen (Philodromidae). Dit is het mannetje. Smalle palpen. De mannetjes hebben een metallic glans. Bij deze is het grijs. Vaak is het grijs met een paarse glans. Wijfjes en jonkies hebben geen metallic glans (geelbruin - bruin). Ze kunnen worden verward met Philodromus cespitum en Philodromus buxi. Mei - augustus. Mannetjes: 4-5 mm. Vrouwtjes:  4-7 mm. De jonge spinnen overwinteren. Foto's 28-5-2010, 30-5-2010.

Heiderenpin  (Rhysodromus histrio). Familie renspinnen (Philodromidae). Niet in de tuin, maar in de duinen ongeveer 2 km van ons huis. Een heel contrastrijke bruine en witte tekening. Lengte 5-7 mm. Foto 3-9-2023.

Gewone Sprietspin  (Tibellus oblongus) of  Stippelsprietspin (Tibellus maritimus). Familie renspinnen (Philodromidae). Niet in de tuin, maar in de duinen ongeveer 4 km van ons huis. Een lichtbruine of lichtgele spin. Het is langwerpig en slank. Vanaf de kop loopt een bruine streep in de middellijn van de rug. Op de rug zie je twee donkere stippen. De twee soorten zijn vanaf een foto niet uit elkaar te houden. Lengte 7-10 mm. Foto 17-6-2013.

Familie Springspinnen (Salticidae)
Springspinnen besluipen hun prooi en springen er dan naartoe. Ze gebruiken geen web. Ze zetten zichzelf wel vast met spindraad. 

.. . .   Huiszebraspin, zebraspringspin, harlekijntje (Salticus scenicus). Onderfamilie Salticinae. Familie springspinnen (Salticidae). Vaak op buitenmuren in het zonnetje. Ook dit spinnetje kan prima springen. De vier paar ogen zijn opvallend. Voor op de kop zitten twee grote en twee kleine ogen. Daar boven heeft hij nog twee kleine ogen. Ze hebben daardoor een prima gezichtsvermogen een een heel groot gezichtsveld.  In Nederland zijn er nog twee soorten. Namelijk Boomzebraspin (Salticus cingulatus) en Schorszebraspin (Salticus zebraneus) Als schuilplaats maken ze een wit zijden zakje. De eitjes worden daar ook in gelegd. De volwassen spin overwintert. Lengte 5-7 mm. Europa, Noord Azië en Noord Amerika. Foto's 30-4-2010 / 16-3-2011.

..  Blinker spec. (Heliophanus spec). Onderfamilie Heliophaninae. Familie springspinnen (Salticidae). Er zijn weer enkele blinker (Heliophanus) soorten. Een leuk spinnetje, dat ik begin zomer vaak in de tuin zie. Er op lijkende soorten: Gehaakte Blinker Heliophanus cupreus en Gewone Blinker Heliophanus flavipes. Foto's 29-5-2010.

..   Gehaakte blinker (Heliophanus cupreus). Onderfamilie Heliophaninae. Familie springspinnen (Salticidae). Opmerking Willem Boomkens: Op foto is bij de linkerpalp nog net een haakje te zien, smal en in een ronde boog lopend.  Bedankt Willem. Ik had hem al als Heliophanus spec. opgeschreven. Palearctisch gebied. Foto's 2-6-2011.

.. . .   Bonte springspin (Evarcha falcata). Onderfamilie Plexippinae. Familie springspinnen (Salticidae). Het mannetje is bruin. De prosoma met een zwart achterste deel en witachtige zijkant. Het achterlichaam licht bruin met een zwarte band aan de zijkant en daaronder een witte rand. Het vrouwtje is minder bont. De prosoma is zwart met bruine beharing. Een roodbruin, grijsbruin achterlichaam met aan de voorkant witte beharing. Lengte mannetje 5 mm. Lengte vrouwtje ongeveer 7 mm.  Verspreiding: Palearctic.  Foto's 14-8-2010, 26-9-2010. Vrouw 29-4-2018.

.. . .    Schorsmarpissa (Marpissa muscosa). Familie springspinnen (Salticidae). Deze was via mijn kleren in huis gekomen en wandelde over de vloer. Het is een grote springspin.  In Nederland is het een algemeen voorkomende spin. Je ziet ze vooral op bomen. Maar ook op houten palen en houten wanden zijn ze te vinden. Ze zijn dan goed gecamoufleerd door donkerbruine tekening op de lichtbruine ondergrond, Mannetje 6 - 8 mm. Vrouwtje 8 - 11 mm. Foto's 24-4-2011.   vrouw Foto 15-5-2011. Nimf 5-4-2014.

.. .    Gewone zwartkop (Euophrys frontalis). Onderfamilie Euophryinae. Familie springspinnen (Salticidae). Vergeleken met de Schorsmarpissa is de gewone zwartkop een heel kleine springspin. Om de ogen hebben ze rode ringen. De kleur is variabel. Er zijn lichte en donkere vormen. De zwarte voorpoten vallen op. Mannetje 2 - 3 mm. Vrouwtje 3-4 mm.  Palearctisch. Foto,s 21-5-2011.

.. . .  Harige springspin (Sittipub pubescens, synoniem Sitticus pubescens). Onderfamilie Sitticinae. Familie springspinnen (Salticidae). Je vindt hem in de buurt van huizen op muren, op de stam van bomen en rotsen (niet in Nederland natuurlijk). Dit mannetje wandelde over de tegels van het terras. Mannetje 4 mm. Vrouwtje 4-5 mm.  Europa, Verenigde Staten. Foto's 3-6-2011, 1-7-2017.

Familie Spinneneters (Mimetidae)
In Nederland en in ook de omliggende landen heb je van deze familie alleen het genus Ero. In Nederland staan vier soorten vermeld: Vierspitsspinneneter (Ero aphana), Cambridges Spinneneter (Ero cambridgei), Gevorkte Spinneneter (Ero furcata),  Grote Spinneneter (Ero tuberculata).

.. . .   Spinneneter spec. (Ero spec.) Genus Ero. Familie Spinneneters (Mimetidae). Spinnen kunnen elkaar ook aanvallen.  Er is zelfs een familie waarvan de spinnen er in zijn gespecialiseerd. Namelijk de Spinneneters, Mimetidae.  De ero bijt een spin meestal in een poot waarbij een verlammend gif wordt ingespoten. Hij zoekt de spin daarvoor op in het web. Het is een kleine spinnetje van 2-4 mm.  Dit is de Vierspitsspinneneter (Ero aphana) of de Grote Spinneneter (Ero tuberculata). Ik zag de ero pas nadat ik het nest van de Enoplognatha had gefotografeerd. Moeder Enoplognatha bewaakte het nest maar had de ero niet gezien. Foto's 24-9-2012. Foto spinnennestje 21-7-2011.       Het spinnennestje van de ero is een stevige cocon, dat aan een draadje hangt. Hierin zitten de eitjes goed beschermd. Hier meer informatie.

Vierspitsspinneneter (Ero aphana).  Genus Ero. Familie Spinneneters (Mimetidae). Het voorlichaam is licht geelbruin met een donkere rand, een donkere middenstreep en twee kortere lengtestrepen achter de zijogen.  Achterlichaam met vier even grote knobbels. Bij de  Ero tuberculata is het voorste paar knobbels groter dan het achterste paar.  Poten met lichte en donkere ringen. Mannetje 2,4-2,6 mm. Vrouwtje 2,5-3,3mm.  Foto 11-6-2018.

.. .    Gevorkte spinneneter (Ero furcata) of Cambridges Spinneneter - Ero cambridgei. Genus Ero. Familie Spinneneters (Mimetidae). Herkenbaar aan het lichtbruine voorlichaam met een donkere rand, een donkere streep achter de ogen en een donkere middenstreep. Het achterlichaam heeft twee kleine knobbels. Poten met bruine en witte ringen. Mannetje 2,3-2,75 mm. Vrouwtje 2,5 - 3,25 mm. Foto's 13-3-2018.

Subpagina overige spinachtigen (Arachnida)  hooiwagens, pseudoschorpioenen, mijten en teken. 

Bij waarneming.nl. kun je, als je lid bent, aan elkaar informatie over dieren vragen en waarnemingen doorgeven.

Ik wil de mensen van waarneming bedanken voor de hulp bij het determineren. Met name Jacomijn Prinsen,  Willem Boomkens,  Frits Broekhuis, Joost Vogels, Johan Bink, Frank van de Putte en Pierre Oger. 

  Engels / English