wespen, bijen, hommels

 

Tuin, planten:
tuin      lente      lente'07      zomer      zomerbloeiers      onkruid      herfst      winter      kamerplanten      euphorbia
Dieren, insecten in de tuin:
dieren/links      spinnen      vlinders      libellen      vliegen      zweefvliegen/1      zweefvliegen/2      wespen/bijen      kevers      wantsen      insecten overig
Nederlandse duinen, landen:
duinen      Australië      Duitsland      Engeland1      2      Frankrijk1      2      3      Ierland      Italië      Schotland      Spanje      Slovenië      Kroatië      Tsjechië
home      links      links2


To the English website / Naar de Engelse websiteEngels / English

Wespen, bijen, hommels

Vliesvleugeligen (Hymenoptera). De insecten, die tot die orde behoren zijn de bijen, hommels, mieren, wespen en zaagwespen. 

Vliesvleugelen (Hymenoptera) worden verdeeld in verschillende subordes. Namelijk suborde Symphyta. Deze groep heeft geen taille. (bladwespen) en  suborde Apocrita. Apocrita kun je weer in twee groepen verdelen. Namelijk: Parasitica en Aculeta.

Parasitica: Sluipwespen of parasitaire hymenoptera. De vrouwtjes hebben een ovipositor (legboor), waarmee ze de eitjes in of bij larven leggen. Die larven worden uiteindelijk gedood door de wespenlarven.  Er zijn verschillende families.
De grootste groep zijn de gewone sluipwespen (Ichmonidae). Andere groepen zijn: Schildwespen (Braconidae), bronswespen (Chalcidoidea), Hongerwespen (Gasteruptiidae), Galwespen (Cynipoidea). Galwespen leggen de eieren meestal in plantenweefsel, waar de gallen ontstaan. 

Aculeata: Bij deze groep is de legbuis veranderd in een angel, waarmee een prooi verdoofd kan worden of die gebruikt wordt om zich te verdedigen (bijen). Ook in deze groep zijn er wespen met parasitaire larven. Spinnendoders lijken wel op sluipwespen, maar hebben een angel waarmee ze hun gastheer verdoven. Ook Goudwespen (Chrysididae) hebben een angel. 

Voor de families, waarvan ik veel soorten heb, heb ik een subpagina gemaakt. Ik heb van elke familie een voorbeeld op deze pagina geplaatst met daaronder een link naar de subpagina over deze familie.

Rozenbladwesp (Arge pagana)

Rozenbladwesp (Arge pagana) Familie Kortsprietbladwespen (Argidae) 
Bladwespen of zaagwespen.
(Symphyta)  De taille van de bladwesp is  afwezig. Ze maken geen nest.  De larven van een bladwesp lijken op een rups. (bastaardrups)



Ichneumon bucculentus Familie Gewone sluipwespen (Ichneumonidae)
Deze wesp hoort bij de Sluipwespen of parasitaire hymenoptera. Vrouwtjes hebben een legboor. Larven zijn parasitair. Gewone sluipwespen (Ichneumonidae) zijn de grootste groep.
Subpagina Bladwespen Symphyta  Subpagina sluipwespen onder andere Ichneumonidae
Grote aardhommel (Bombus terrestris)

Grote aardhommel (Bombus terrestris) Geslacht hommels (Bombus) 
Hommels (Bombus): Grote behaarde bijen van het geslacht Bombus. Ze leven in kolonies. Alleen de koningin overwintert en begint het volgende jaar aan een nieuwe kolonie. Het nest is soms ondergronds, maar kan ook tussen graspollen gebouwd worden.

Bijenhotel. 

 

 Subpagina Hommels (bombus)  Subpagina Bijenhotel  

Sociale Wespen  Familie  Plooivleugelwespen (Vespidae)  Onderfamilie Papierwespen of Vespinae. 

De kolonies bestaan één jaar. Elk jaar wordt de kolonie in het voorjaar door een koningin gesticht. De nesten zijn van papier. Het papier wordt door de wespen van hout gemaakt. Het hout wordt tot papier pulp gekauwd. De werksters verschijnen het eerst. Dit kunnen er in een jaar wel enkele duizenden zijn. Op het eind van de zomer verschijnen de mannetjes en nieuwe koninginnen.  Alleen de bevruchte koninginnen overwinteren.
Plooivleugelwespen hebben hun naam gekregen, omdat ze hun vleugels in de lengte opvouwen. De ogen zijn niervormig.

 

Hoornaar (Vespa crabro). Familie Plooivleugelwespen (Vespidae). Hoornaar (Vespa crabro). Familie Plooivleugelwespen (Vespidae).
Een koningin. Een heel grote wesp. Roodbruin op kop en thorax. Lijkt op de  Dolichovespula media, maar Vespa crabro heeft geheel roodbruine antennes.  
Lengte koningin: 25-35 mm, werksters 18-24 mm.en mannetjes 21-28 mm. 
Nesten in holten, vooral boomholten . 
Midden-Europa, delen van Azië. 
    Hoornaar (Vespa crabro). Familie Plooivleugelwespen (Vespidae).  10-8-2022 Dit keer geen koningin.  
Gewone wesp (Vespula vulgaris). koningin Familie Plooivleugelwespen (Vespidae)... Gewone wesp (Vespula vulgaris). koningin Familie Plooivleugelwespen (Vespidae).. Gewone wesp (Vespula vulgaris). werkster Familie Plooivleugelwespen (Vespidae)..  Gewone wesp (Vespula vulgaris). werkster Familie Plooivleugelwespen (Vespidae).  Gewone wesp (Vespula vulgaris). Familie Plooivleugelwespen (Vespidae).
Eerste foto's zijn van een koningin. De antennes van de mannetjes hebben 13 segmenten. De scapus (schacht) is het eerste segment. De werksters hebben er 12. Zoals je ziet is de koningin forser.
Ze worden ook wel limonade wespen genoemd, omdat ze in de nazomer en herfst heel hinderlijk kunnen zijn. Vooral als je limonade drinkt. Ze lijken heel veel op de iets grotere Duitse wesp (Vespula germanica). We worden meestal door deze twee soorten gestoken.
Lengte koningin: 16-19 mm, lengte werksters 11-14 mm, lengte mannetjes 13-17 mm.
Het nest wordt onder de grond gebouwd in oude dierennesten, maar ook in holle bomen en spouwmuren. In 2008 hadden we een nest tussen het dak en plafond van de bijkeuken gehad. We konden er niet bij. Tot de herfst hadden we er geen last van. Pas toen het koud werd, zag je ze ook in de bijkeuken. Daar liepen ze wat suf rond. Het jaar daarna waren ze verdwenen. We hoefden dus geen bestrijdingsdienst te bellen.  
Inheems in Europa, Azië, Japan en Noord-Amerika. Ingevoerd in Australië en Nieuw-Zeeland.
Foto's koningin: 26-3-2012. Foto's werkster van de gewone wesp: 30-10-2010.  
Middelste wesp (Dolichovespula media). Familie Plooivleugelwespen (Vespidae)... Middelste wesp (Dolichovespula media). Familie Plooivleugelwespen (Vespidae).. Middelste wesp (Dolichovespula media). Familie Plooivleugelwespen (Vespidae). Middelste wesp (Dolichovespula media). Familie Plooivleugelwespen (Vespidae).
Dit is ook een koningin.  Ze vallen mensen niet lastig, behalve als ze te dicht bij het nest komen. De koningin heeft een rode tekening op het borststuk, De middelste wesp is variabel van kleur. Werksters en mannetjes zijn vaak zwart met smalle gele banden. 
Lengte koningin: 18-22 mm, lengte werksters en mannetjes 15-19 mm. 
Nesten hangen in bomen, struiken, onder dakranden. 
Midden-Europa, delen van Azië. 
Foto's koningin: 11-5-2017, 13-5-2017. Eerste waarneming in onze tuin.   Middelste wesp (Dolichovespula media). Familie Plooivleugelwespen (Vespidae).  8-7-2022 Dit keer geen koningin.  
 Saksische wesp (Dolichovespula saxonica). Familie Plooivleugelwespen (Vespidae).
Lijkt veel op Vespula vulgaris. Een duidelijke afstand tussen de onderkant van het oog en de basis van de kaken.
Bovengrondse nesten zowel in holtes als aan de buitenkant. Langwerpig van vorm met de uitgang onderaan. Ze vallen mensen niet lastig
Queen lengte: 15-18 mm, werksters 11-13 mm en mannetjes 13-15 mm.
Europa, Noord- en Centraal-Azië. Foto 26-4-2021.
  

Onderfamilie veldwespen (Polistinae). Familie Plooivleugelwespen (Vespidae) 
Sociale wespen. Smaller dan
Papierwespen (Vespinae). Kleinere nesten. In Nederland de soorten Bergveldwesp - Polistes biglumis, Franse veldwesp - Polistes dominula, Cryptische veldwesp - Polistes gallicus, Groefkopveldwesp - Polistes nimpha. Alleen Polistes dominula is niet zeldzaam.

Franse veldwesp (Polistes dominula). Onderfamilie veldwespen (Polistinae). Familie Plooivleugelwespen (Vespidae)... Franse veldwesp (Polistes dominula). Onderfamilie veldwespen (Polistinae). Familie Plooivleugelwespen (Vespidae).   Franse veldwesp (Polistes dominula). Onderfamilie veldwespen (Polistinae). Familie Plooivleugelwespen (Vespidae). Niet in de tuin, maar ongeveer 2 km van mijn huis
Kenmerken: Oranje antennes, poten en vleugels. Foto's 8-9-2023.
    

Onderfamilie leemwespen, metselwespen (Eumeninae). Familie Plooivleugelwespen (Vespidae)

Muurwesp spec. (Ancistrocerus spec.). Onderfamilie leemwespen, metselwespen (Eumeninae). Familie Plooivleugelwespen (Vespidae)... Muurwesp spec. (Ancistrocerus spec.). Onderfamilie leemwespen, metselwespen(Eumeninae). Familie Plooivleugelwespen (Vespidae). Muurwesp spec. (Ancistrocerus spec.). Onderfamilie leemwespen, metselwespen (Eumeninae). Familie Plooivleugelwespen (Vespidae).
Kenmerken Zwart met gele strepen. Een smal uiteinde. Bij de mannetjes zijn de laatste segmenten van de antennes gebogen. (als een haak)
De in Nederland op elkaar lijkende soorten zijn. Ancistrocerus parietum, Ancistrocerus gazella,  Ancistrocerus quadratus, Ancistrocerus nigricornis, Ancistrocerus oviventris
De nesten kun je vinden in gaten in het hout. Bijvoorbeeld een kevergangen, boorgaten. In de cellen van het nest worden rupsjes als voedsel voor de larven achtergelaten. Net als bij metselbijtjes wordt de cel afgesloten. Foto's 2-6-2011, 12-4-2012.
    
Deukmetselwesp spec. (Symmorphus spec.). Onderfamilie leemwespen, metselwespen (Eumeninae). Familie Plooivleugelwespen (Vespidae).  Deukmetselwesp (Symmorphus spec.). Onderfamilie leemwespen, metselwespen (Eumeninae). Familie Plooivleugelwespen (Vespidae).
Kenmerken Zwart met gele strepen. Ze zijn herkenbaar aan een overlangse, ondiepe groef op het eerste achterlijfssegment.
De in Nederland op elkaar lijkende soorten zijn. Symmorphus angustatus, S. bifasciatus, S. connexus, Symmorphus crassicornis, S. debilitatus, S. fuscipes, S. gracilis, S. murarius 
Ze nestelen in holten  als in twijgen, stengels, gallen, hout. Scheidingen tussen cellen zijn gemaakt van modder. Volwassen vrouwtjes jagen op larven van kevers om er eieren in te leggen. Foto 3-6-2022.

 

Solitaire wespen.

Superfamilie Chrysidoidea.

Tot deze superfamilie behoren naast kleinere families de platkopwespen (Bethylidae), de goudwespen (Chrysididae) en de tangwespen (Dryinidae)

Platkopwespen, Bethylidae.

De Bethylidae behoren tot de superfamilie Chrysidoidea en dragen een angel. Het zijn donkere, kleine tot middelmatig grote wespen met een afgeplat lichaam en korte stevige poten. De Bethylidae zijn  parasieten van larven van vlinders en kevers. Ze  verlammen hun slachtoffers door ze te steken (verschil met Chrysididae). Daarna verstoppen ze hem en leggen hun eieren. De larven van leven als ectoparasiet op hun 'gastheer'. Er zijn vijf onderfamilies: Bethylinae, Epyrinae, Pristocerinae, Galodoxinae en Mesitiinae (niet in Nederland). Informatie: Naturalmedia.nl

Bethylus. Onderfamilie Bethylinae. Familie platkopwespen, Bethylidae.  .. Bethylus. Onderfamilie Bethylinae. Familie platkopwespen, Bethylidae.    Bethylus. Onderfamilie Bethylinae. Familie platkopwespen, Bethylidae.  
De vier soorten in Nederland zijn Bethylus boops (vrouwtje 2,0-3,0 mm), Bethylus cephalotes (mannetje 2,5-4,5 mm, vrouwtje 2,5-5,5 mm), Bethylus dendrophilus (mannetje 2,0-2,5 mm, vrouwtje 2,5-3,5 mm), Bethylus fuscicornis (mannetje 2,0-4,0 mm, vrouwtje 2,5-4,5 mm). Verschillen zitten er o.a. in beharing. Op deze foto's is dat niet te zien.
Volgens Jeroen de Rond: Aan de iets van achteren genomen foto meen er een scherpe driehoekige middenkam aan de snuit te herkennen. Dan zou het Bethylus dendrophilus kunnen zijn. De enige andere soort met zo'n scherpe driehoekige snuit is Bethylus boops, die vroeger alleen in Limburg werd gevonden maar nu lijkt op te rukken naar het noorden. Die heeft haren op de facetogen die minstens zo lang zijn als de oogfacetjes. De ogen van Bethylus dendrophilus zijn volkomen kaal. Door de grove resolutie is dat verschil helaas niet te zien, maar de lengte van de achterkop wijst meer in de richting van Bethylus dendrophilus. Het zijn beiden boombewonende soorten. Foto's 29-10-2016. 
   

 

Tangwespen, Dryinidae.
Behoren tot de superfamilie
Chrysidoidea. De larven van dryiniden leven als ectoparasiet op cicaden. Tangwespen, omdat de vrouwtjes een grijporgaan hebben aan de voorpoten, dat op een tang lijkt. Hiermee vangen de vrouwtjes cicaden. Ze hebben een angel en kunnen dus niet bij de sluipwespen geplaatst worden, hoewel hun levenswijze op sommige soorten lijkt. Ze leggen een eitje op een cicade. Meestal op een larf van een cicade. De cicade blijft op dat moment leven. De larve van de tangwesp steekt alleen de kop door de huid van de cicade. De larve neemt in het begin maar weinig vocht uit de cicade. Als de larve bijna volgroeid is wordt de cicade leeggegeten. De larve spint daarna een cocon op een plant of in de bodem. Ze overwinteren als pop.
Er zijn ook soorten, waar de vrouwtjes geen vleugels hebben. Die lijken heel veel op mieren. De soorten zijn variabel zowel wat betreft lengte als kleurtekening. Ze zijn vaak in de buurt van mierennesten te vinden. Ik heb
deze informatie gebruikt.

Anteon brachycerum. Familie tangwespen, Dryinidae. Vrouwtje.  Anteon brachycerum. Familie tangwespen, Dryinidae. Vrouwtje.
De larven van Anteon brachycerum leven als ectoparasiet op berkencicaden.
 
Gedetermineerd door Jeroen de Rond. Informatie van Jeroen: Deze miniatuurwespen zijn van foto's bijna niet te determineren, maar dit is een uitzondering. De grote gele vleugelstigma's en de dikke, kralensnoerachtige sprieten zijn kenmerkend. De soort leeft als larve parasitair op berkencicaden. De cicaden hebben dan een soort bruin buideltje aan hun lijf. Uit heel Nederland zijn sinds 1980 maar zo'n 20 vondsten bekend.
Foto 07-04-2012.  Ongeveer zo groot als een mier.
     
Dryinus collaris. Familie tangwespen, Dryinidae. .. Dryinus collaris. Familie tangwespen, Dryinidae.. Dryinus collaris. Familie tangwespen, Dryinidae. Dryinus collaris. Familie tangwespen, Dryinidae.    
De larven van Dryinus collaris leven als ectoparasiet op Issus.
 Enige jaren geleden: De enige Nederlandse vondst betreft een vrouwtje, verzameld in 1952 in het Cannerbos (li). Nu is hij al enkele keren gezien. 
Ongeveer 7-8 mm. Foto's 26-04-2019, 6-5-2019.  

Nimf van een Issus met een ectoparasiet onder de vleugel uit de familie tangwespen, Dryinidae. (21-6-2018) Nimf van een Issus met een ectoparasiet onder de vleugel uit de familie tangwespen, Dryinidae. (21-6-2018)     

 

Goudwespachtigen (Chrysididae).

Behoren tot de superfamilie
Chrysidoidea. Goudwespen hebben een prachtige metallic kleur. In Nederland, België zijn ongeveer 60 soorten.  Determineren is vaak niet zo makkelijk. Ze dragen een angel, maar deze is bij de meeste soorten niet giftig. Ze hebben een hard pantser. Dat hebben ze soms nodig. Goudwespen leggen namelijk hun eitjes in nesten van andere wespen, bijen. Het zijn dus koekoekwespen. Als ze betrapt worden is een hard pantser natuurlijk wel handig. De larven van de goudwesp eten de larven van de gastheer op. Ze zijn variabel wat betreft hun grootte. Van 4 tot 10 mm.   Een geïllustreerde determinatietabel van goudwespen 

Goudwesp Familie goudwespachtigen (Chrysididae)  Misschienk Gewone Goudwesp (Chrysis ignita)  Goudwesp Familie goudwespachtigen (Chrysididae). Misschien Gewone Goudwesp (Chrysis ignita)
Van de Chrysis ignita onderscheidt men een aantal ondersoorten. Afhankelijk van grootte en gastheer. Maar er zijn meer tweekleurige soorten zoals hieronder.
Foto 1-6-2011.
   
Holopyga-generosa Familie goudwespachtigen (Chrysididae)  Holopyga generosa Familie goudwespachtigen (Chrysididae) 
Beide geslachten zijn tweekleurig. Lengte 7-9 mm. Europa, Klein-Azië, Noord-Afrika, China   Foto 17-6-2022.
  Gedetermineerd door  Milo van Loon 
Omalus aeneus Familie goudwespachtigen (Chrysididae) Niet helemaal zeker... Omalus aeneus Familie goudwespachtigen (Chrysididae) Niet helemaal zeker.  Omalus aeneus Familie goudwespachtigen (Chrysididae) Niet helemaal zeker.
Hij lijkt op de Pseudomalus violaceus. Verschil: Tergite 3 = kort> Omalus aeneus.  Tergite 3 = lang> Pseudo Malus violaceus. Bedankt voor de hulp: Pietsje en Horst Jux. Ongeveer 5 mm. Foto's 12-6-2011.
    
Pseudomalus violaceus. Familie goudwespachtigen (Chrysididae)... Pseudomalus violaceus. Familie goudwespachtigen (Chrysididae).. Pseudomalus violaceus. Familie goudwespachtigen (Chrysididae).  Pseudomalus violaceus. Familie goudwespachtigen (Chrysididae). 
Paarsgroen. Lengte mannetje en vrouwtje 5-8 mm.  Gedetermineerd door Milo van Loon.
   Foto's 16-5-2017 
Pseudomalus auratus Familie goudwespachtigen (Chrysididae) .. Pseudomalus auratus Familie goudwespachtigen (Chrysididae) . Pseudomalus auratus Familie goudwespachtigen (Chrysididae)  Pseudomalus auratus. Familie goudwespachtigen (Chrysididae). 
Klein ongeveer 3 of 4 mm en weer heel beweeglijk.  Gedetermineerd door Paolo Rosa.
    
Trichrysis cyanea. Familie goudwespachtigen (Chrysididae). .. Trichrysis cyanea. Familie goudwespachtigen (Chrysididae).   Trichrysis cyanea. Familie goudwespachtigen (Chrysididae). 
Helemaal blauwgroen. Ongeveer 6 mm. Foto's 3-7-2012.
   

 

Spinnendoders, Pompilidae.

Spinnendoders zijn slanke wespen met lange poten. Meestal zijn ze zwart met een rode of witte tekening op het voorste deel van het achterlijf. Een verschil met andere wespen is, dat het eerste segment van de thorax (pronotum) geheel doorloopt tot de tegulae (aanhechtingsschubben van de vleugels).
Ze zijn solitair en jagen op spinnen. De spin wordt met een giftige angel verlamd en daarna naar een nest gesleept. Of naar een plek, waar een nest gemaakt wordt. In het achterlijf wordt een ei gelegd.
In Belgie en Nederland zijn ongeveer 70 soorten. Er zijn vier onderfamilies. Ceropalinae, Pepsinae, Ctenocerinae, Pompilinae.
Ze kunnen ook mensen steken.

Grote muurspinnendoder (Agenioideus apicalis). Familie spinnendoders (Pompilidae)... Grote muurspinnendoder (Agenioideus apicalis). Familie spinnendoders (Pompilidae).  Grote muurspinnendoder (Agenioideus apicalis). Familie spinnendoders (Pompilidae).                                               
Een geheel zwarte spinnendoder. De prooi bestaat uit springspinnen (Salticidae) en muurspinnen van genus Segestria (Segestriidae). Vaak op muren. Nesten in holten in muren en houten palen. Eén generatie per jaar. 7-13 mm. Foto's 12-8-2023. Gedetermineerd door Jaap Bouwman.
Urntjesspinnendoder, Glasvleugelspinnedoder, Metselspinnerdoder, (Auplopus carbonarius) Familie spinnendoders (Pompilidae).. Urntjesspinnendoder, Glasvleugelspinnedoder, Metselspinnerdoder, (Auplopus carbonarius) Familie spinnendoders (Pompilidae). Urntjesspinnendoder, Glasvleugelspinnedoder, Metselspinnerdoder, (Auplopus carbonarius) Familie spinnendoders (Pompilidae). Urntjesspinnendoder, Glasvleugelspinnedoder, Metselspinnerdoder, (Auplopus carbonarius) Familie spinnendoders (Pompilidae)  Koolzwarte Metselspinnendoder, Glasvleugelspinnedoder (Auplopus carbonarius). Familie spinnendoders (Pompilidae).                                               
Deze spinnendoder is helemaal zwart. Het mannetje heeft witte vlekken op het gezicht. De voorkant van het achterlijf is versmald.
Dit is een in Nederland algemene spinnendoder. Het vrouwtje op deze foto sleept de spin met zich mee. Ze heeft de poten van de spin geamputeerd. Dat gebeurt vaak bij deze spinnendoders. De nesten worden niet uitgegraven. Meestal vind je ze in spleten in muren of bomen.Lengte 7-10 mm. Mei-augustus. Foto 13-9-2010

Urntjesspinnendoder, Glasvleugelspinnedoder, Metselspinnerdoder (Auplopus carbonarius). Familie spinnendoders (Pompilidae).                                               Foto 28-5-2013. Auplopus carbonarius man.       
Gewone borstelspinnendoder (Anoplius infuscatus). Familie spinnendoders (Pompilidae). .. Gewone borstelspinnendoder (Anoplius infuscatus). Familie spinnendoders (Pompilidae).    Gewone borstelspinnendoder (Anoplius infuscatus). Familie spinnendoders (Pompilidae).     Niet helemaal zeker, want hij is niet gecontroleerd door een expert
Zwart met oranjerood. Hij lijkt op spinnendoders uit het genus Arachnospila. Maar de aders in de vleugels zijn anders. Foto's 25-6-2023. 
 

Graafwespen

De graafwespen worden onderverdeeld in 2 verschillende families, de Sphecidae en Crabronidae. Graafwespen zijn solitaire wespen. Ze graven nesten (tunnels) in zandgrond.
Ze bevoorraden hun nest met verschillende soorten prooien. De prooi hangt af van de soort graafwesp. Meestal insecten, maar ook spinnen.

Graafwespen (Crabronidae)

Harkwesp (Bembix rostrata). Familie: Graafwespen (Crabronidae). .. Harkwesp (Bembix rostrata). Familie: Graafwespen (Crabronidae).   Harkwesp (Bembix rostrata). Tribus Bembicini, onderfamilie Bembicinae. Familie: Graafwespen (Crabronidae). 
In Nederland de grootste graafwesp. In zandige regio’s al het duingebied. Nesten in het zand met maar één larve die prooien krijgt (voornamelijk zweefvliegen en andere vliegen). Een geel-zwart achterlijf met golvende banden en groene ogen. Een snavelvormige bovenlip. Lengte 15-22 mm. Juni-september. Foto's 20-7-2020.
    
Groefbijendoder (Cerceris rybyensis).. Groefbijendoder (Cerceris rybyensis) Groefbijendoder (Cerceris rybyensis). Tribus Cercerini, onderfamilie Philanthinae. Familie: Graafwespen (Crabronidae). Foto's 21-8-2010.    
Grote zeefwesp (Crabro cribrarius). Tribus Crabronini, onderfamilie Crabroninae. Familie: Graafwespen (Crabronidae).  Grote zeefwesp (Crabro cribrarius). Tribus Crabronini, onderfamilie Crabroninae. Familie: Graafwespen (Crabronidae). Niet in de tuin, maar 2 km van huis.
Vooral warme, zandige biotopen. Vliegtijd van mei-september. Nesten in zandige of lemige grond, soms in vermolmd hout. 15 tot 20 cm lange hoofdgang met één nestcel en later twee, drie zijgangen met nestcel met vliegen als prooi. Lengte mannetje 9-16 mm, vrouwtje 10-16 mm. Foto 17-7-2021.
   
Kleine Zeefwesp (Crabro peltarius). Tribus Crabronini, onderfamilie Crabroninae. Familie: Graafwespen (Crabronidae).  Kleine Zeefwesp (Crabro peltarius). Tribus Crabronini, onderfamilie Crabroninae. Familie: Graafwespen (Crabronidae).
Vooral arme en droge zandgebieden, maar nestelt ook in droge klei en leem. Vliegtijd van mei-oktober. Ongeveer 30 cm lange, slingerende hoofdgang met tot zeven nestcellen met vliegen als prooi.  Lengte mannetje 9-12 mm, vrouwtje 9-13 mm Foto 29-5-2024.    
Crossocerus misschien Crossocerus nigritus Familie: Graafwespen (Crabronidae)  Crossocerus misschien Crossocerus nigritus. Tribus Crabronini, onderfamilie Crabroninae. Familie: Graafwespen (Crabronidae).
Ivo Raemakers: Ik kan het aantal cubitaalcellen niet zien, maar gezien de habitus en dan met name het niet gesteelde achterlijf, de verdikte dijen en de structuur van het propodeum zou ik hier een Crossocerus van maken. De soort moet dan ergens in de hoek van C. nigritus gezocht worden.  Bedankt Ivo.
Dit is een groep zwarte graafwespen
. Foto 30-4-2010.    
Graafwesp. Geslacht: blokhoofdwespen (Ectemnius). Familie: Graafwespen (Crabronidae).   Graafwesp. Geslacht: blokhoofdwespen (Ectemnius). Tribus Crabronini, onderfamilie Crabroninae. Familie: Graafwespen (Crabronidae). 
Er zijn veel op elkaar lijkende soorten. Vrouwtjes  knagen met hun grote kaken nestholten in vermolmd hout en die bevoorraden ze vooral met zweefvliegen (Syrphidae). Het is een solitaire wesp maar ze hebben soms een gemeenschappelijke ingang.  
Ectemnius familieleden graven dus niet in het zand. Lengte 14 mm. Juni - oktober.
14-6-2012.  
Graafwesp. Ectemnius cavifrons. Geslacht: blokhoofdwespen (Ectemnius). Familie: Graafwespen (Crabronidae). . Graafwesp. Ectemnius cavifrons. Geslacht: blokhoofdwespen (Ectemnius). Familie: Graafwespen (Crabronidae).   Graafwesp. Ectemnius cavifrons. Geslacht: blokhoofdwespen (Ectemnius). Tribus Crabronini, onderfamilie Crabroninae. Familie: Graafwespen (Crabronidae). 
Ik had deze foto met een vrouwtje en mannetje ook als onbekend, totdat Flor Rhebergen ze determineerde als Ectemnius cavifrons. Zie haar uitleg op
Waarneming. 
Juni - oktober.
Foto's: 3-7-2011,  
Graafwesp. Ectemnius cephalotes. Geslacht: blokhoofdwespen (Ectemnius). Tribus Crabronini, onderfamilie Crabroninae..Familie: Graafwespen (Crabronidae). Graafwesp. Ectemnius cephalotes. Geslacht: blokhoofdwespen (Ectemnius). Tribus Crabronini, onderfamilie Crabroninae..Familie: Graafwespen (Crabronidae).    Graafwesp. Ectemnius cephalotes. Geslacht: blokhoofdwespen (Ectemnius). Tribus Crabronini, onderfamilie Crabroninae..Familie: Graafwespen (Crabronidae). Vij groot, lengte 15 mm.
Gedetermineerd door Flor Rhebergen. Foto's 11-8-2021.
 
Graafwesp. Ectemnius ruficornis. Geslacht: blokhoofdwespen (Ectemnius). Familie: Graafwespen (Crabronidae)  Graafwesp. Ectemnius ruficornis. Geslacht: blokhoofdwespen (Ectemnius). Tribus Crabronini, onderfamilie Crabroninae..Familie: Graafwespen (Crabronidae). 
Ook dit vrouwtje en mannetje zijn gedetermineerd door Flor Rhebergen. Foto 14-6-2012.
 
Gewone vliegendoder (Mellinus arvensis)  Familie graafwespen... Gewone vliegendoder (Mellinus arvensis)  Familie graafwespen.  Gewone vliegendoder (Mellinus arvensis). Tribus Mellinini, onderfamilie Mellininae. Familie: Graafwespen (Crabronidae). 
  Het eerste segment van het achterlijf is steelvormig. De achterlijf segmenten 2-5 hebben een gele band. Bij segment 4 is de gele band onderbroken. Vliegen van de familie huisvliegen dienen vaak als prooi. Het nest is onder de grond.
Lengte ongeveer12 mm. Juli - oktober
. Foto's 24-9-2010. 
Gewone vliegendoder (Mellinus arvensis). Nesten. Familie: Graafwespen (Crabronidae). 
Gewone vliegendoder (Mellinus arvensis). Nesten. Familie: Graafwespen (Crabronidae).  9-9-2014. Foto's van de nesten van de gewone vliegendoder in ons grasveld.    
Koekoeksgraafwesp (Nysson trimaculatus). Familie: Graafwespen (Crabronidae)... Koekoeksgraafwesp (Nysson trimaculatus). Familie: Graafwespen (Crabronidae).Koekoeksgraafwesp (Nysson trimaculatus). Familie: Graafwespen (Crabronidae).  Koekoeksgraafwesp (Nysson trimaculatus). Tribus Nyssonini, onderfamilie Bembicinae. Familie: Graafwespen (Crabronidae).
De soorten lijken veel op elkaar. Er komen zeven soorten voor in Nederland. De twee meest voorkomende soorten zijn de Nysson spinosus en Nysson trimaculatus. Het is een zwarte wesp met gele vlekken op het achterlijf en rugschild. In tegenstelling tot veel graafwespen, die ook zo getekend zijn, zijn de poten zwart.  Net als de koekoek leggen deze wespen hun eitjes in het nest van andere graafwespen. Ze leggen het bij de prooi, die de graafwesp heeft gevangen. Het ei van de koekoeksgraafwesp komt eerder uit en de larve eet het andere ei op en eet daarna van de prooi. 
Uitleg Wim Klein: Er komen twee Nysson-soorten in aanmerking: Nysson trimaculatus en Nysson interruptus. De andere soorten zijn echt anders gekleurd [o.a. met rode vlekken of minder geel op borststuk]. Het onderscheid tussen die twee - profiel 2 sterniet en al of niet tandjes op het clypeus - is niet op de foto’s te zien, maar op basis van de tekening van borststuk en achterlijf houd ik het op Nysson trimaculatus. N. interruptus heeft meestal doorlopende banden op het achterlijf - althans de exemplaren die ik ken - en het schildje is bij die soort zwart en niet geel gevlekt als op jouw foto’s. Het is overigens een vrouwtje. 
Foto's 26-7-2015.
  
Bladluizendoder (Pemphredon spec). Familie: Graafwespen (Crabronidae)... Bladluizendoder (Pemphredon spec). Familie: Graafwespen (Crabronidae).. Bladluizendoder (Pemphredon spec). Familie: Graafwespen (Crabronidae).  Bladluizendoder (Pemphredon spec). Tribus Pemphredonini, onderfamilie Pemphredoninae. Familie: Graafwespen (Crabronidae).
De soort is niet bekend. (in Europa 12 soorten) Een zwart wespje met een gesteeld achterlijf.
Ze maken hun nest in holle stengels, takjes, gaten in hout. Elke cel wordt bevoorraad met bladluizen.  
Mei- oktober.
Foto's 13-6-2013.   
Rhopalum coarctatum Familie: Graafwespen (Crabronidae) .. Rhopalum coarctatum Familie: Graafwespen (Crabronidae) . Rhopalum coarctatum Familie: Graafwespen (Crabronidae)   Rhopalum coarctatum. Tribus Crabronini, onderfamilie Crabroninae. Familie: Graafwespen (Crabronidae). 
Een zwarte wesp. De oranje vlek op de achterschenen is opvallend. Verder zijn de poten licht geel met zwart. Het mannetje heeft vreemde antennes. Nog net te zien op de foto.  Lengte mannetje 4,5-6,5 mm. Vrouwtje: 6-7,5 mm.
Nesten in stengels, vermolmd hout. Als prooi hebben ze muggen, stofluizen.
Europa, Azië (tot in Japan) en Noord-Amerika. Vliegtijd: April- september. 
Foto's 21-5-2011.  
Pottenbakkerswesp (Trypoxylon figulus) Familie: Graafwespen (Crabronidae) ..  Pottenbakkerswesp (Trypoxylon figulus) Familie: Graafwespen (Crabronidae)   Pottenbakkerswesp (Trypoxylon figulus). Tribus Trypoxylini, onderfamilie Crabroninae. Familie: Graafwespen (Crabronidae).
Een geheel zwarte, slanke wesp. Net als de spinnendoder vangt de pottenbakkerswesp spinnen (kleine), die gebruikt worden als voedsel voor de larven. Ze sluiten hun nestholen in plantenstengels, gaten in hout enz. af met wat klei. Dat verklaart hun naam.
Lengte 8-15 mm. Het mannetje is veel kleiner dan het vrouwtje.
Mei - september.
Foto's 19-6-2011.   

 

Langsteelgraafwespen (Sphecidae).

Duinaardrupsendoder, Podalonia hirsuta. Familie Langsteelgraafwespen (Sphecidae)... Duinaardrupsendoder, Podalonia hirsuta. Familie Langsteelgraafwespen (Sphecidae).. Duinaardrupsendoder, Podalonia hirsuta. Familie Langsteelgraafwespen (Sphecidae).. Duinaardrupsendoder, Podalonia hirsuta. Familie Langsteelgraafwespen (Sphecidae).  Duinaardrupsendoder, Podalonia hirsuta. Familie Langsteelgraafwespen (Sphecidae).
Er zijn in Nederland verschillende soorten: Gewone aardrupsendoder (Podalonia affinis), Duinaardrupsendoder Podalonia luffii en Ruige aardrupsendoder Podalonia hirsuta.

Frank van der Meer: Dit is een vrouwtje - zie de kamdorens op de voortarsen; het is een zwaar behaard dier (sluit P. affinis uit) en de uiteinden van de tarsen zijn symmetrisch (sluit P. luffii uit), dus het is een Podalonia hirsuta vrouwtje.

Lengte 14-21 mm. De vrouwtjes graven een nest in een zanderig gebied. De prooien zijn over het algemeen grote, haarloze rupsen van motten (Noctuidae). Een zwarte wesp met zilverachtige haren en met een brede roodoranje band over het achterlichaam. 
Andere soorten uit de familie, die er op lijken zijn de Sphex funerarius en Ammophila-soorten. Foto's 26-7-2018. 

 

Bijen (Apidae), superfamilie Apoidea, orde vliesvleugeligen (Hymenoptera) 

Als ik aan bijen denk, denk ik altijd aan de sociale bijen bij de imker. Er zijn echter veel meer solitaire soorten. Ze eten wel allemaal (ook de larven) nectar en stuifmeel. Hommels behoren ook tot de bijen.
Een uitgebreide beschrijving vind je hier: Nederlandse bijen en hun relaties.

Sociale bijen

Honingbij (Apis mellifera, Apis mellifica). Familie bijen (Apidae)... Honingbij (Apis mellifera, Apis mellifica). Familie bijen (Apidae).  Honingbij (Apis mellifera). Familie bijen (Apidae).
Dit is een sociale bij. Hij komt in Europa zowel in het wild voor als in bijenkorven. Er zijn verschillende ondersoorten.
De koningin verlaat haar nest voor de paringsvlucht. De mannetjes zie je vooral 's zomers. Verder heb je natuurlijk de werksters. De honingbij is goed te herkennen aan de langgerekte radiaalcel (vleugelcel). Foto's 15-7-2012.

Honingbij (Apis mellifera, Apis mellifica). Familie bijen (Apidae).  Foto 11-3-2012. Honingbij, krokus. De achterpoten, met de stuifmeelkorfjes zijn hier goed te zien. Hier wordt het stuifmeel bewaard.


Solitaire bijen

Genus Sachembijen (Antophora).  Familie bijen (Apidae)
Hommelachtige bijen.

Andoornbij (Anthophora furcata). Genus Sachembijen (Anthophora). Familie bijen (Apidae).  .. Andoornbij (Anthophora furcata). Genus Sachembijen (Anthophora). Familie bijen (Apidae).   Andoornbij (Anthophora furcata). Genus Sachembijen (Anthophora). Familie bijen (Apidae).  Zeldzaam in Nederland!!
Bruin/grijze haren op het borststuk, zwartgrijze kleur van het achterlichaam,. Met hun lange tong vooral op lipbloemen (Lamiaceae) en ruwbladigen (Boraginaceae). Nesten in vermolmd hout van oude bomen.
Lengte vrouwtje 11-13 mm, lengte mannetje 10-12 mm. Vliegtijd: Mei-september. Europa,  Foto's 16-6-2021.
    
Gewone Sachembij (Anthophora plumipes). vrouw Onderfamilie Apinae. Familie Sachembijen (Apidae).  .. Gewone Sachembij (Anthophora plumipes). vrouw Onderfamilie Apinae. Familie Sachembijen (Apidae).  Gewone Sachembij (Anthophora plumipes). man Onderfamilie Apinae. Familie Sachembijen (Apidae).    Man. Gewone Sachembij (Anthophora plumipes). Onderfamilie Apinae. Familie Sachembijen (Apidae).     Op helmbloem.
Gewone Sachembij (Anthophora plumipes). Onderfamilie Apinae. Familie Sachembijen (Apidae).      

In de tuin zijn ze lastig te fotograferen. Ze zijn heel beweeglijk. Ik zie dit jaar voor het eerst enkele sachembijen in de tuin. Zowel het mannetje als het vrouwtje waren de bijkeuken binnen gevlogen. Toen ik ze weer naar buiten liet, bleven ze even op het blad zitten, zodat ik nog een foto kon maken. Je kunt het mannetje en vrouwtje goed vergelijken. Ik zie ze nu (eind maart) vooral op longkruid. Andere bloemen, die worden bezocht zijn o.a. dovenetel, helmbloem.
Ze lijken op kleine hommels. De beharing is lang, dicht en grijsbruin. Het mannetje heeft verlengde middenpoten met lange haren op de tarsleden. (zie foto). 
Het zijn solitaire bijen, die hun nest hebben in steile lemige wanden, waar ze korte gangen maken. Ik weet niet waar deze sachembijen vandaan komen.                     
Lengte: 14-16 mm. Maart - juni. Europa, Nabije Oosten, Noord Afrika and in the 20e eeuw ingevoerd in de Verenigde Staten.  Foto's 24-03-2012, 21-03-2012, 15-4-2013.

 

Zandbijen (Andrenidae)
Solitaire bijen. Sommige maken nesten verticaal in de grond, andere horizontaal. Verder zijn er verschillen in grootte en vliegtijd tussen de soorten.  Er zijn wel 72 soorten in Nederland.

Witbaardzandbij (Andrena barbilabris). Man. Familie zandbijen (Andrenidae).     Witbaardzandbij (Andrena barbilabris). Man. Familie zandbijen (Andrenidae).  
Vrouwtjes met roodbruin haren op de bovenkant van de thorax en gelere haren aan de zijkanten en kop. De mannetjes met zilverachtige, lange lichte haren op de thorax. 
Lengte 10-12 mm. Vliegtijd: maart-juli. Europa, Noord-Azië (exclusief China) en Noord-Amerika. Foto 13-4-2012.
    
Tweekleurige zandbij (Andrena bicolor). Familie zandbijen (Andrenidae)... Tweekleurige zandbij (Andrena bicolor). Familie zandbijen (Andrenidae). Tweekleurige zandbij (Andrena bicolor). Familie zandbijen (Andrenidae).  
Een bij met een tweekleurige beharing. De rug roodbruin en het achterlijf zwart. Op verschillende grondsoorten.
Lengte vrouwtje 9-10 mm, lengte mannetje 8-10 mm. Vliegtijd: Februari-september. Europa, Centraal Azië. Foto's 8-7-2020.
    
Meidoornzandbij (Andrena carantonica). Familie zandbijen (Andrenidae). vrouwtje.. Meidoornzandbij (Andrena carantonica). Familie zandbijen (Andrenidae). vrouwtje) Meidoornzandbij (Andrena carantonica). Familie zandbijen (Andrenidae). vrouwtje
Een bij met een okergele beharing. Kop is gedeeltelijk zwart en geelbruin behaard. Achterlijf vrouwtjes is geheel of voor een groot deel zwart, bij de mannetjes zijn veel segmenten van het achterlijf geelbruin behaard.
Geen echte voorkeur voor een biotoop.  
Veel vrouwtjes gebruiken voor hun nest in de zandige bodem dezelfde ingang. Daarna graven ze een eigen cel voor hun broedsel.  
Voedsel van veel soorten planten. Ze bezoeken vaak de bloemen van bloeiende esdoorns.
Lengte vrouwtje 13-14 mm, lengte mannetje 10-13 mm. Vliegtijd: Maart - half juli. Europa. Foto's 22-4-2018.
    
Vosje (Andrena fulva). Familie zandbijen (Andrenidae). vrouwtje.. Vosje (Andrena fulva). Familie zandbijen (Andrenidae). vrouwtje. Vosje (Andrena fulva). Familie zandbijen (Andrenidae). vrouwtje Vosje (Andrena fulva). Familie zandbijen (Andrenidae). vrouwtje
Hij lijkt wel wat op een hommel met zijn lange vosrode haren. De poten zijn zwart. Je vindt hem (ook in onze tuin) vaak op aalbessen, kruisbessen en andere ribes soorten.
Solitair. De vrouwtjes maken het nest in zanderige grond. Soms ook in de tuin. Het zijn dan kleine zandhoopjes met een gaatje. Ze doen dat vaak wel bij elkaar in de buurt.
Lengte vrouwtje 12-14 mm, lengte mannetje 9-11 mm. Vliegtijd: Maart - mei. Europa. Foto's Maart, april 2012.    
Roodgatje (Andrena haemorrhoa). Familie zandbijen (Andrenidae). vrouwtje   ..Roodgatje (Andrena haemorrhoa). Familie zandbijen (Andrenidae). vrouwtje    Roodgatje (Andrena haemorrhoa). Familie zandbijen (Andrenidae). vrouwtje   
Het borststuk is aan de bovenkant rood behaard en aan de onderkant wit behaard. De voorkant van de kop is ook wit behaard. Het achterlichaam is glanzend zwart met rode haren op het eind. (wat lastig te zien op deze foto.) 
Ze maken het nest op zanderige plekken. Soms alleen, soms in een groepje. 
Maart- juli.  Palearctisch. Lengte vrouwtjes 10-11 mm, lengte mannetjes 9-11 mm. Foto's 5-5-2013. 

Roodgatje (Andrena haemorrhoa). Familie zandbijen (Andrenidae). man   
Man 9-4-2014. De haren van het mannetje zijn lichter (naar grijs of wit).     
Rozenzandbij complex (Andrena helvola-gr.). Familie zandbijen (Andrenidae).   Rozenzandbij complex (Andrena helvola-gr.). Familie zandbijen (Andrenidae). 
De groep is genoemd naar de Valse rozenbij (Andrena helvola). Andere soorten uit deze groep zijn Gewone Rozenzandbij (Andrena fucata), Lichte Wilgenzandbij (Andrena mitis), Vroege Zandbij (Andrena praecox) en  Variabele Zandbij (Andrena varians). Het zijn vroege soorten, waarvan de mannetjes een afstaande kaakdoorn hebben. Ze zijn heel lastig te determineren vanaf een foto.
Foto 5-4-2014.    
Viltvlekzandbij (Andrena nitida). Familie zandbijen (Andrenidae). .. Viltvlekzandbij (Andrena nitida). Familie zandbijen (Andrenidae).  Viltvlekzandbij (Andrena nitida). Familie zandbijen (Andrenidae). 
Het borststuk is aan de bovenkant oranjebruin behaard. De zijkant aan de onderkant is wit behaard. Het achterlichaam is glanzend zwart met bij het vrouwtje op tergiet 2 en 3 aan de zijkant witte haren. Het mannetje is lastiger te determineren.

Hij komt op allerlei terreinen voor. Op veel bloemen, maar met voorkeur voor boterbloemen, paardenbloemen en wilg. De bij op de foto had echter een voorkeur voor de bloemen van de perzik. 
Maart-half juli. Lengte vrouwtjes 12-15 mm, lengte mannetjes 12-13 mm.
Foto's 16-4-2018.     
Vrouwtjes zandbijwaaiertje Stylops melittae (lijkt op Stylops ater) op het achtertijf van Viltvlekzandbij (Andrena nitida). Familie Stylopidae. Orde van de waaiervleugeligen (Strepsiptera).. Vrouwtjes zandbijwaaiertje Stylops melittae (lijkt op Stylops ater) op het achtertijf van Viltvlekzandbij (Andrena nitida). Familie Stylopidae. Orde van de waaiervleugeligen (Strepsiptera) Vrouwtjes zandbijwaaiertje Stylops melittae (lijkt op Stylops ater) op het achtertijf van Viltvlekzandbij (Andrena nitida). Familie Stylopidae. Orde van de waaiervleugeligen (Strepsiptera)

Het zijn endoparasieten die parasiteren op zandbij-soorten. Het vleugelloze vrouwtje heeft een verhard kop-borststuk (cephalothorax). Dat deel steekt uit buiten de tergieten van de zandbij. Het mannetje heeft alleen achtervleugels en leeft kort. Ook de pop van de  mannetjes (popvorm) steekt uit tussen de tergieten van de zandbij. Ze paren op het versuft gemaakte zandbijvrouwtje. Foto's 29-3-2021. 
 
Veel meer informatie en foto's op de website van Albert de Wilde. Hij heeft er een artikel over geschreven.    
Witkopdwergzandbij (Andrena subopaca).. Witkopdwergzandbij (Andrena subopaca). Witkopdwergzandbij (Andrena subopaca). Witkopdwergzandbij (Andrena subopaca). Witkopdwergzandbij (Andrena subopaca)   Witkopdwergzandbij (Andrena subopaca). Familie zandbijen (Andrenidae).  
Niet helemaal zeker. Het is in Nederland de algemeenste uit de dwergzandbijen (Andrena minutula) groep. Dit zijn kleine zwarte bijtjes, die moeilijk uit elkaar te houden zijn. Andere soorten, die bij deze groep horen zijn Andrena minutula, Andrena minutuloides, Andrena saunders ella, Andrena falsifica en Andrena viridescens. 
Op deze foto's zit hij op Look-zonder-look (Alliaria petiolata of Alliaria officinalis) Op de bovenste foto samen met een kevertje (Byturus) 
Dun behaard. Zowel op de kop, borststuk als het lijf zitten witte haartjes. De punt van het achterlijf is bruin. Dat is moeilijk te zien. 
Lengte  5-7 mm.  Vliegtijd: maart- augustus.  Foto's 4-6-2010. 
     
Grijze rimpelrug (Andrena tibialis). vrouwtje Familie zandbijen (Andrenidae). vrouwtje   .. Grijze rimpelrug (Andrena tibialis). vrouwtje Familie zandbijen (Andrenidae). vrouwtje   . Grijze rimpelrug (Andrena tibialis). vrouwtje Familie zandbijen (Andrenidae). vrouwtje   . Grijze rimpelrug (Andrena tibialis). vrouwtje Familie zandbijen (Andrenidae). vrouwtje   Grijze rimpelrug (Andrena tibialis). Familie zandbijen (Andrenidae). vrouwtje   
Ik had hem eerst staan als Meidoornzandbij (Andrena carantonica) Maar kreeg van Ivo Raemakers het volgende commentaar: Vanwege geheel oranje scopa geen A. carantonica. Vanwege licht behaard gezicht geen A. nigroaenea. Blijft over A. tibialis.  Bedankt Ivo.
Het aantal in Nederland schijnt afgenomen te zijn. Op de rode lijst staat hij vermeld als kwetsbaar.
Lengte  8, 9 mm. Vliegtijd: maart- juni. Foto's 17-4-2010. 
    


Groefbijen (Halictidae)

Gewone Geurgroefbij (Lasioglossum calceatum) of  Berijpte Geurgroefbij (Lasioglossum albipes) Familie groefbijen (Halictidae)   mannetje.. Gewone Geurgroefbij (Lasioglossum calceatum) of  Berijpte Geurgroefbij (Lasioglossum albipes) Familie groefbijen (Halictidae)   mannetje. Gewone Geurgroefbij (Lasioglossum calceatum) of  Berijpte Geurgroefbij (Lasioglossum albipes) Familie groefbijen (Halictidae)   mannetje  Gewone Geurgroefbij (Lasioglossum calceatum) of  Berijpte Geurgroefbij (Lasioglossum albipes) Familie groefbijen (Halictidae)   mannetje.
Deze twee soorten lijken erg op elkaar. Het gezicht is langwerpig. 
Groefbij, omdat de vrouwtjes  een smalle, onbehaarde lengtegroef op het laatste achterlijfsegment hebben.  Geurgroefbij, omdat de vrouwtjes een zoete geur verspreiden. 
Het is een sociale bij. Het vrouwtje overwintert en maakt in het voorjaar een nest in de grond. Eerst verschijnen de werksters en daarna mannetjes en vrouwtjes. April- oktober. Fotos 15-7-2012, 17-7-2012.
Berijpte Geurgroefbij Lengte vrouwtjes 8-9 mm, lengte mannetjes 8-10 mm.
Gewone Geurgroefbij Lengte vrouwtjes 8-9 mm, lengte mannetjes 8-10 mm.
   
Franjegroefbij (Lasioglossum sexstrigatum) of Lasioglossum sabulosum. Familie groefbijen (Halictidae) vrouw... Franjegroefbij (Lasioglossum sexstrigatum) of Lasioglossum sabulosum. Familie groefbijen (Halictidae) vrouw. Franjegroefbij (Lasioglossum sexstrigatum) of Lasioglossum sabulosum. Familie groefbijen (Halictidae) vrouw.
Deze bijtjes zie ik in maart vaak bij de bloemen van speenkruid. Volgens Theo M.J. Peeters: Ze heeft witte haarbandjes op haar achterlijf en dan blijven er nog maar twee soorten over: Gewone Franjegroefbij (Lasioglossum sexstrigatum) of Lasioglossum sabulosum. Onderscheiden zich aan detailkenmerken zoals de karteling van de spoor aan de achterpoten... Bedankt Theo.
Lasioglossum sabulosum is zeldzamer in Nederland. Dus volgens mij hoogstwaarschijnlijk een franjegroefbij.
Ze maken hun nest in zandgrond. Het bevruchte vrouwtje overwintert. De mannetjes verschijnen daarom pas in juni.
Lengte 5-7 mm. Maart- oktober. Foto's 24-03-2012. 
    
Smaragdgoefbij onbekend (Lasioglossum spec.). Familie groefbijen (Halictidae).  Er zijn een paar soorten, die veel op elkaar lijken. Namelijk: gewone smaragdgroefbij (Lasioglossum leucopus), langkopsmaragdgroefbij (Lasioglossum morio) en glimmende smaragdgroefbij (Lasioglossum nitidulum). .. Smaragdgoefbij onbekend (Lasioglossum spec.). Familie groefbijen (Halictidae).  Er zijn een paar soorten, die veel op elkaar lijken. Namelijk: gewone smaragdgroefbij (Lasioglossum leucopus), langkopsmaragdgroefbij (Lasioglossum morio) en glimmende smaragdgroefbij (Lasioglossum nitidulum). . Smaragdgoefbij onbekend (Lasioglossum spec.). Familie groefbijen (Halictidae).  Er zijn een paar soorten, die veel op elkaar lijken. Namelijk: gewone smaragdgroefbij (Lasioglossum leucopus), langkopsmaragdgroefbij (Lasioglossum morio) en glimmende smaragdgroefbij (Lasioglossum nitidulum). Smaragdgoefbij onbekend (Lasioglossum spec.). Subgenus Dialictus. Familie groefbijen (Halictidae).
Er zijn een paar soorten, die veel op elkaar lijken. Namelijk: gewone smaragdgroefbij ( Lasioglossum leucopus), langkopsmaragdgroefbij (Lasioglossum morio) en  glimmende smaragdgroefbij (Lasioglossum nitidulum). 
Ze vallen op door de metallic glans.  Foto's 5-05-2015. 
    
Langkopsmaragdgoefbij onbekend (Lasioglossum morio.). Vrouw. Subgenus Dialictus. Familie groefbijen (Halictidae).  Langkopsmaragdgoefbij onbekend (Lasioglossum morio.). Vrouw. Subgenus Dialictus. Familie groefbijen (Halictidae).
8 jaar na na de foto's hierboven een bijtje, dat als een zekere Lasioglossum morio is gedetermineerd door Kees Goudsmits. Hartelijk dank!!  Foto 2-04-2023. 
    

Zijdebijen (Colletidae).

Wormkruidbij-complex: Wormkruidbij Colletes daviesanus, Duinzijdebij Colletes fodiens of  zuidelijke zijdebij Colletes similis. Onderfamilie Colletinae. Familie Colletidae... Wormkruidbij-complex: Wormkruidbij Colletes daviesanus, Duinzijdebij Colletes fodiens of  zuidelijke zijdebij Colletes similis. Onderfamilie Colletinae. Familie Colletidae. Wormkruidbij-complex: Wormkruidbij Colletes daviesanus, Duinzijdebij Colletes fodiens of  zuidelijke zijdebij Colletes similis. Onderfamilie Colletinae. Familie Colletidae.
Drie veel op elkaar lijkende soorten, die vaak op planten uit het gelacht Tanacetum (Wormkruid), familie Asteraceae (Composietenfamilie) te vinden zijn, (Hier op moederkruid). Alleen de Zuidelijke zijdebij Colletes similis is vrij zeldzaam. Foto's 28-6-2022.
    
Grote zijdebij (Colletes cunicularius). Onderfamilie Colletinae. Familie Colletidae. ..Grote zijdebij (Colletes cunicularius). Onderfamilie Colletinae. Familie Colletidae.   Grote zijdebij (Colletes cunicularius). Onderfamilie Colletinae. Familie Colletidae. Niet in de tuin, maar in de duinen ongeveer 4 km van mijn huis.
Een vroege, grote bij, die zoals op de foto vaak op wilgen te vinden is. Nesten in zandige ondergrond. Overwintert als imago. Een zwart abdomen zonder duidelijke dwarsbanden en thorax met bruin haar. Lengte vrouwtje 13-15 mm, mannetje 11-14 mm. Maart-juni. Foto's 30-4-2014.
    
Gewone maskerbij (Hylaeus communis). man Onderfamilie: Hylaeinae. Familie Colletidae... Gewone maskerbij (Hylaeus communis). man Onderfamilie: Hylaeinae. Familie Colletidae.. Gewone maskerbij (Hylaeus communis). man Onderfamilie: Hylaeinae. Familie Colletidae.  Gewone maskerbij (Hylaeus communis). Onderfamilie: Hylaeinae. Familie Colletidae. man
Een algemene soort net als de tuinmaskerbij (Hylaeus hyalinatus). Beide soorten komen overal in Nederland voor. Ze nestelen in holle stengels, holtes in hout en muren. 
Het zijn zwarte bijtjes. De vrouwtjes van de verschillende soorten lijken op elkaar. Op de kop hebben ze twee kleine gele vlekjes. Op de kop van de mannetjes zijn drie grote vlekken. De vlekken aan de zijkant lopen tot voorbij de antennes.
Ze zitten op veel soorten bloemen, waar ze makkelijk bij de honing en stuifmeel kunnen komen. Zoals schermbloemigen.
Lengte vrouwtje 5,5-7 mm, mannetje 4,5-6 mm.  Mei- september.  Foto's 14-06-2012.

Gewone maskerbij (Hylaeus communis). Onderfamilie: Hylaeinae. Familie Colletidae.
Gewone maskerbij (Hylaeus communis). Onderfamilie: Hylaeinae. Familie Colletidae.  Man en vrouw. 15-6-2014.   
Maskerbij spec (Hylaeus spec). Onderfamilie: Hylaeinae. Familie Colletidae. vrouw  Maskerbij spec (Hylaeus spec). Onderfamilie: Hylaeinae. Familie Colletidae. vrouw
Op de foto blaast de maskerbij een bel. Nectarbellen blazen (bubbling) doen bijen om water te laten verdampen en zo de nectarconcentratie (voedingswaarde) te verhogen of om zelf af te koelen. Ze dikken op deze manier de nectar in die ze verzameld hebben. 
Bedankt voor deze informatie: Pietsje en Theo.  Foto 8-8-2012. 

Behangersbijen (Megachilinae).
Het is een solitaire bij. Ze zijn vaak moeilijk vanaf een foto tot op de soort te determineren. De wanden van de gang van hun nest worden "behangen" door stukjes blad. In die gang leggen ze een ei maar er komt ook stuifmeel en nectar in. Deze kokertjes zijn in de grond te vinden, maar ook erboven. Bijvoorbeeld in holle stengels. De stukjes blad worden afgebeten. Ze hebben haren op de buik. (buikschuier) Daartussen komt het stuifmeel, dat ze vervoeren.

Grote Wolbij (Anthidium manicatum). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae... Grote Wolbij (Anthidium manicatum). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae.. Grote Wolbij (Anthidium manicatum). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae.). Grote Wolbij (Anthidium manicatum). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae.  Grote Wolbij (Anthidium manicatum). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae.
De grote wolbij is geel zwart als een wesp, maar is meer gedrongen als een hommel. De buikschuier is wit.
Dit is een mannetje. Die is groter dan het vrouwtje en heeft drie zwarte doorns op de achterlijfspunt. (te zien op de middelste foto links). Mannetjes verdedigen hun territorium tegenover andere mannetjes. Ze kunnen ook agressief zijn naar andere bijen en zweefvliegen.
Het vrouwtje maakt het nest in holtes in metselwerk, leem, hout.  Het nest wordt bekleed met afgesneden wolharen van planten als prikneus en ezelsoren.
De wolbij is vooral te vinden op vlinderbloemigen (Fabaceae), lipbloemigen (Lamiaceae) en helmkruidachtigen (Scrophulariaceae).
Vrouwtjes 14-16 mm, mannetjes 16-18 mm. Mei- september.  Foto's 16. 17, 19 augustus 2012. 
Grote Wolbij (Anthidium manicatum). Vrouw. Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae.
 Grote Wolbij (Anthidium manicatum). Vrouw. Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae. Vrouwtje op ezeloor. Foto 13-7-2013.    
Kleine Wolbij (Anthidium punctatum). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae.   Kleine Wolbij (Anthidium punctatum). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae.
De kleine wolbij heeft op het achterlijf een dubbele rij witte stippen en dwarsvlekken.  
Het vrouwtje maakt het nest in holtes.  Het nest wordt bekleed met plantenharen.
De wolbij is vooral te vinden op op diverse soorten bloemen maar heeft een voorkeur voor Gewone rolklaver en Slangenkruid. Op de foto op Gewone rolklaver.
Vrouwtjes en mannetjes 8-9 mm. Juni-augustus.  Foto 13-6-2020. 
Grote klokjesbij (Chelostoma rapunculi). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae.  Grote klokjesbij (Chelostoma rapunculi). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae.
Een zwart, slank bijtje met lichte haarbandjes. Op klokjesbloemen (campanulaceae). Nestgangen door keverlarven of rietstengels. Lengte 8-10 mm. Juni-juli. Foto 7-7-2021.
    
Tronkenbij (Heriades truncorum). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae... Tronkenbij (Heriades truncorum). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae. Tronkenbij (Heriades truncorum). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae.
Een zwart bijtje met lichte haarbandjes. Gezicht is grijswit behaard. Vrouwtje met een gele buikschuier. Nesten vooral in oude kevergangen in hout, rietstengels van daken. Lengte vrouwtje 7-8 mm, mannetje 5-7 mm. Juni-september. Foto 20-7-2020, 21-7-2020.
    
Tuinbladsnijder (Megachile centuncularis). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). vrouw Familie Megachilidae... Tuinbladsnijder (Megachile centuncularis). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). vrouw Familie Megachilidae.  Tuinbladsnijder (Megachile centuncularis). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae.
De beharing is geelbruin. De buikschuier is bij de vrouwtjes rood en bij de mannetjes wit. 
Ze lijken op de gewone behangersbij (Megachile versicolor) Maar het laatste deel van de buikschuier is bij de vrouwjes gewone behangersbij zwart.
Ze nestelen in allerlei holtes, zoals in bomen, muren, afgestorven plantenstengels en bijenhotels. 
Vaak in de tuinen in dorpen en steden.
Lengte vrouw 11-12 mm, man 9-11 mm. Juli- augustus.

 Tuinbladsnijder (Megachile centuncularis). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). vrouw Familie Megachilidae. Meer foto's van een bladsnijdende behangersbij!!  
   

Kustbehangersbij (Megachile maritima). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae. Vrouw.   Kustbehangersbij (Megachile maritima). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae. Vrouw.
Mannetjes met een geel gezicht, zijn geelbruin behaard met een donkerbruine achterkant. Vrouwtjes exemplaren zijn geelbruin behaard met zwarte achterkant met lichte banden. De buikschuier met witte voorkant wit, rood middendeel en zwarte achterkant. In Nederland vooral langs de kust. In andere delen van het land zeldzaam.
Ze nestelen in de grond onder stenen e.d. bekleed met stukjes blad. Lengte 13-15 mm. Mei-september. Foto 9-7-2023.
  
Grote bladsnijder (Megachile willughbiella). man Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae... Grote bladsnijder (Megachile willughbiella). man Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae. Man. Grote bladsnijder (Megachile willughbiella). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae. 
De kop en het borststuk hebben geelbruine haren. Witte haren aan de rand van de segmenten van het achterlijf. De mannetjes hebben verbrede voortarsen, die op bokshandschoentjes lijken. Het vrouwtje heeft een buikschuier, die van voren vosrood is en van achteren zwart.
Ze nestelen in vermolmd hout, waar ze een gang in maken, maar ook in grote (6-9 mm) holle rietstengels of in de grond.  De gang wordt bekleed met met ronde / ovale stukjes uit bladeren. Lengte 12-16 mm. Juni- september. Foto's 4-6-2011.
  
Grote bladsnijder (Megachile willughbiella). vrouw Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae. Vrouw 2-7-2012 
Rosse metselbij (Osmia rufa). vrouw  Geslacht Metselbijen (Osima). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae... Rosse metselbij (Osmia rufa= Osmia bicornis).  Geslacht Metselbijen (Osima). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). vrouw Familie Megachilidae.. Rosse metselbij (Osmia rufa= Osmia bicornis).  Geslacht Metselbijen (Osima). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). vrouw Familie Megachilidae. Rosse metselbij (Osmia rufa = Osmia bicornis). Geslacht Metselbijen. (Osima). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae.
Het vrouwtje heeft een zwarte kop met onder de antennes 2 afgestompte hoorns. Het lichaam heeft roodbruine haren. Een zwarte achterlijfspunt.  Buikschuier is oranjegeel. De mannetjes hebben een lichtgele gezichtsbeharing.
Ze nestelen in holtes in dood hout. Je kunt nestkastjes ook kopen of maken. Bijvoorbeeld met holle bamboestengels (0,5 - 0,8 cm)
Broedcellen worden afgesloten door leemwandjes. In de cel komt behalve een ei ook stuifmeel en honing als voeding.
Lengte vrouwtje 10-12 mm, mannetje 9-10 mm.  Maart- juni.  Foto's 22-3-2012, 24-3-2010.
Rosse metselbij (Osmia rufa= Osmia bicornis). man Geslacht Metselbijen (Osima). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae. Man Osmia rufa. Foto 15-03-2012.
    
Blauwe metselbij (Osmia caerulescens). Vrouw. Geslacht Metselbijen. (Osima). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae.  Blauwe metselbij (Osmia caerulescens). Geslacht Metselbijen. (Osima). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae.
Het vrouwtje is metallic donkerblauw.  Buikschuier is zwart. De mannetjes zijn meer groenachtig. Vooral op vlinderbloemen en lipbloemen.
Lengte vrouwtje 8-10 mm, mannetje 7-9 mm.  Mei- augustus.  Foto 18-6-2019.
Geelgerande tubebij (Stelis punctulatissima). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae... Geelgerande tubebij (Stelis punctulatissima). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae. Geelgerande tubebij (Stelis punctulatissima). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae.
Een zwarte bij. Randen van de segmenten zijn licht. Vrijwel onbehaard en opvallend gepuncteerd. Een koekoeksbij, die de eitjes in nesten van allerlei bijen legt. Vooral bij de Grote wolbij (Anthidium manicatum). Lengte 8-11 mm. Mei-augustus. Foto's 13-7-2020.
    

 

  Kegelbij (Coelioxyss). Onderfamilie behangersbijen (Megachilinae). Familie Megachilidae. Foto vrouwtje 10-6-2023.   
Kegelbijen zijn parasitair.  Vrouwtjes hebben puntige abdomen. Deze koekoeksbijen zijn meestal actief van juni tot september, afhankelijk van de specifieke gastheersoort. Vergelijkbaar met onderaan de pagina beschreven Wespbijen, koekoeksbijen (Nomadinae) leggen ze hun eieren in de nesten van bijen.  Vooral van het geslacht Megachile.  Ze verzamelen geen stuifmeel en voeden zich met nectar.  

De soort is onzeker. Alle soorten zijn in Nederland zeldzaam. Zie Waarneming

 

Melittidae.
Een kleine bijenfamilie met de de onderfamilies Meganomiinae, Melittinae en Dasypodainae

Pluimvoetbij (Dasypoda hirtipes). Onderfamilie Dasypodainae. Familie Megachilidae. Man.. Pluimvoetbij (Dasypoda hirtipes). Onderfamilie Dasypodainae. Familie Megachilidae. Vrouw..  Pluimvoetbij (Dasypoda hirtipes). Onderfamilie Dasypodainae. Familie Megachilidae.Vrouw. Pluimvoetbij (Dasypoda hirtipes). Onderfamilie Dasypodainae. Familie Megachilidae. Man en vrouw. 
Vrouwtjes met fel geel gekleurde beharing aan de achterpoten en met helder witte dwarsbandjes. Voor een deel een zwarte rug, kop en brede achterlijfpunt. Mannetjes kunnen oker bruin, maar ook grijs zijn.  Met  dwarsbandjes en een licht aangezicht.
Nest in zand en tussen stenen. Hoofdgang kan 30 tot 110 cm diep zijn, met zijtakken met broedcellen.
Lengte 12-15 mm..Juni-augustus.  Foto's 13-7-2020, 17-7-2020. 
Gewone slobkousbij (Macropis europaea). Onderfamilie Macropidinae. Familie Megachilidae.    Gewone slobkousbij (Macropis europaea). Vrouwtje. Onderfamilie Macropidinae. Familie Megachilidae.  
Gedrongen en grotendeels glanzend zwart door de weinige beharing. Witte haarbandjes op de laatste tergieten en opvallende witte beharing op de Schenen. Mannetje met geel gezicht. 
Vooral te vinden op Grote Wederik Lysimachia vulgaris, Maar ook andere bloemen worden bezocht voor stuifmeel. Hier toevallig op een roos.
Nest in de grond.
Lengte 8-9 mm..Juni-augustus.  Foto 7-7-2022. 

 

Parisitaire bijen.

Wespbijen, koekoeksbijen (Nomadinae)

Een parasitaire bij. In Nederland zijn er wel 43 soorten. Vanaf een foto is hij vaak niet te determineren. Zoals je ziet lijkt hij heel erg op een wesp.
Net als de koekoek leggen deze bijen hun eitjes in het nest van andere bijen. Dit zijn vaak zandbijen.  De larve doodt de andere larve.
Net als de andere bijen eet de wespbij nectar en stuifmeel. Maar hij hoeft het niet te vervoeren, omdat hij geen nest heeft. April - augustus.
Hier is heel veel informatie te vinden over wespbijen in Nederland.
Artikel van Jan Smit  en  www.wildebijen.nl/wespbijen.       

Roodzwarte dubbeltand (Nomada fabriciana). Onderfamilie Nomadinae. Familie Apidae... Roodzwarte dubbeltand (Nomada fabriciana). Onderfamilie Nomadinae. Familie Apidae. Roodzwarte dubbeltand (Nomada fabriciana). Onderfamilie Nomadinae. Familie Apidae.
Maart-augustus. 7-10 mm. Foto 14-6-2011.
    
Smalbandwespbij (Nomada goodeniana). Onderfamilie Nomadinae. Familie Apidae... Smalbandwespbij (Nomada goodeniana). Onderfamilie Nomadinae. Familie Apidae.  Smalbandwespbij (Nomada goodeniana). Onderfamilie Nomadinae. Familie Apidae.
Maart-juni. 10-14 mm. Foto 16-5-2010.
   
Sierlijke wespbij (Nomada panzeri). Onderfamilie Nomadinae. Familie Apidae...  Sierlijke wespbij (Nomada panzeri). Onderfamilie Nomadinae. Familie Apidae.  Sierlijke wespbij (Nomada panzeri). Onderfamilie Nomadinae. Familie Apidae.
Maart-juni. Foto's 12-4-2012.
  
 Gewone dubbeltand (Nomada ruficornis). Onderfamilie Nomadinae. Familie Apidae... Gewone dubbeltand (Nomada ruficornis). Onderfamilie Nomadinae. Familie Apidae. Gewone dubbeltand (Nomada ruficornis). Onderfamilie Nomadinae. Familie Apidae.
Maart-juli. 8-11 mm.  Foto 17-4-2011.
   
Geeltipje ( Nomada sheppardana). Onderfamilie Nomadinae. Familie Apidae.  Geeltipje ( Nomada sheppardana). Onderfamilie Nomadinae. Familie Apidae.
April-augustus. 4-7 mm. Foto 14-5-2010. 
   


Viltbijen (Epeolus). 

Viltbijen zijn koekoeksbijen. Ze parasiteren op Zijdebijen (Colletes). Behalve de twee hieronder genoemde soorten zijn er in Nederland de zeldzame Schorviltbij (Epeolus tarsalis) en Waddenviltbij (Epeolus alpinus).

Gewone Viltbij (Epeolus variegatus) of  Heideviltbij (Epeolus cruciger).Onderfamilie Anthophorinae. Familie Apidae. Niet in de tuin, maar in de duinen ongeveer 4 km van ons huis.   Gewone Viltbij ( Epeolus variegatus) of  Heideviltbij ( Epeolus cruciger). Onderfamilie Anthophorinae. Familie Apidae. Niet in de tuin, maar in de duinen ongeveer 4 km van ons huis.
Een zwarte bij met witte viltvlekken en een roodbruin scutellum en roodbruine schouders.
De verschillen tussen de twee soorten zijn klein. De vrouwtjes Gewone viltbij hebben zwarte achterdijen (maar dat kan ook alleen aan de onderkant zijn!!) en de heide viltbij heeft rode achterdijen.   Foto 19-08-2013.
  


Bloedbijen (Halictidae).
Net als Nomada's zijn bloedbijen parasitaire bijen. (De meeste op groefbijen) Veel soorten zijn ook weer heel moeilijk vanaf een foto te determineren. Meestal zijn ze zwart met een voor een deel rode abdomen (achterlijf). In Nederland zijn er 20 soorten. Ze hoeven geen stuifmeel te vervoeren. Vooral  in de zanderige gebieden zijn ze algemeen. (de duinen) Meer informatie: www.wildebijen.nl/bloedbijen.             

Grote bloedbij (Sphecodes albilabris). Familie Halictidae... Grote bloedbij (Sphecodes albilabris). Familie Halictidae.. Grote bloedbij (Sphecodes albilabris). Familie Halictidae. Grote bloedbij (Sphecodes albilabris). Familie Halictidae. Niet in de tuin, maar in de duinen ongeveer 4 km van ons huis.
In Europa is dit de grootste bloedbijensoort. Kop en borststuk zijn zwart, de buik is rood, alleen het laatste segment is donker. Bij vooral de mannetjes is de voorkant van de kop wit behaard. De vleugels zijn donker getint (Bij de vrouwtjes donkerder). De grote bloedbij parasiteert op de Grote zijdebij.
Hij komt vooral voor op zandgronden, zoals hier in de duinen. (op een bloem van een wilg)
Lengte 11-14 mm.   Maart-september. Centraal- en West Europa,
Foto's 21-4-2013.  
Grote bloedbij (Sphecodes albilabris). Familie Halictidae.  Grote bloedbij (Sphecodes albilabris)  Nu ook in onze tuin 5-9-2023.
Dikkopbloedbij (Sphecodes monilicornis) Familie Halictidae vrouwtje  Dikkopbloedbij (Sphecodes monilicornis). Familie Halictidae.
Deze bloedbij is goed te herkennen doordat de kop achter de ogen breed is, zoals op deze foto is te zien. (een dikke kop dus)
De eerste drie rugsegmenten zijn bij het vrouwtje rood. Bij het vierde segment is de zijkant rood.
Ze hebben groefbijen als gastheer.
Lengte 7-10 mm.   Maart-oktober.
Je ziet ze vooral in een zanderige, droge omgeving. Foto vrouwtje 4-7-2011.   

       

Ik wil iedereen bedanken, die me bij waarneming.nl en forum.hymis.de (helaas opgeheven) heeft geholpen met het determineren. 
  

De Nederlandse bijen Bijen in Nederland van  Arie Koster.   www.bwars.com/Gallery.htm Informatie over bijen en wespen.
Een overzicht van de verschillende families.   Insecten fotosite Informatie over veel soorten insecten van Albert de Wilde
The Garden Safari Informatie over insecten en andere beestjes van Hans Arentsen en Hania Berdys    Informatie over goudwespen kun je vragen bij Chrysis.net
Informatie over vliegen kun je ook vragen bij Diptera.info    



Bij waarneming.nl. kun je, als je lid bent, aan elkaar informatie over dieren vragen en waarnemingen doorgeven.


Engels / English                                                                                   

 

                        

 

Subpagina vliegen:     Sluipvliegen (Tachinidae)      Vleesvliegen (Calliphoridae)      Echte Vliegen (Muscidae)      Wapenvliegen (Stratiomyidae)      Bloemvliegen (Anthomyiidae)      Kleine vliegen      Muggen  

Subpagina wespen, bijen, hommels:   Sluipwespen Ichneumonidae      Bladwespen Symphyta      Hommels      Bijenhotel       Behangersbij            

Subpagina Frankrijk:   Insecten Frankrijk  

 

W3Counter Web Stats

 

 

-0-0-0-