Engels / English         

Overige insecten en springstaartjes in de tuin     

Hier een paar insecten en geleedpotigen (springstaartjes), die niet bij de andere groepen horen, maar die ik wel interessant vind.

Sprinkhanen

Ik zie niet zo veel soorten in de tuin. 

.. vrouw  Struiksprinkhaan (Leptophyes punctatissima). Familie Sabelsprinkhanen (Tettigoniidae).  Foto's augustus 2010

..   man Struiksprinkhaan (Leptophyes punctatissima). Familie Sabelsprinkhanen (Tettigoniidae).  Foto's augustus 2010

Foto1-6-2013. De nimfen van de struiksprinkhanen zijn zwart gespikkeld en hebben zwarte banden om de antennes en de poten.

Zuidelijke boomsprinkhaan (Meconema meridionale). Onderfamilie Meconematinae. Familie Sabelsprinkhanen (Tettigoniidae).  Een licht groene sprinkhaan met een duidelijke lichtgele streep van kop tot het achtereind van het lichaam. De vleugels zijn heel klein. Vliegen doen ze dus niet. Je ziet ze ook niet springen. Het mannetje heeft een draadachtige cerci. Het vrouwtje heeft een vrij lange sabelvormige legbuis. Het is een Zuid-Europese soort, die hoogst waarschijnlijk samen met tuinplanten in Nederland terecht is gekomen. Ook kunnen ze meegelift zijn met vakantiegangers. Hij leeft van kleine beestjes als bladluizen. Mannetjes 11-13 mm, vrouwtjes 11-16 mm. Augustus- november. Foto vrouwtje 17-10-2010.

..  Boomsprinkhaan (Meconema thalassinum). Onderfamilie Meconematinae. Familie Sabelsprinkhanen (Tettigoniidae).  Een licht groene sprinkhaan met een duidelijke lichtgele streep over het lichaam. Gaasvormige beadering van de vleugels, waarmee ze goed kunnen vliegen. Hij heeft een voorkeur voor eiken. Hij leeft van kleine beestjes als bladluizen.Lengte 12-15 mm. Juli- november. Europa, Geïntroduceerd in Amerika. Foto's 7-8-2018.

Grote groene sabelsprinkhaan (Tettigonia viridissima). Familie Sabelsprinkhanen (Tettigoniidae).  Ongeveer 500 meter van ons huis. Groot, maar door de groene kleur toch lastig te vinden.  Mannetje 28-34 millimeter, vrouwtje 27-38 mm. Leeft van insecten. Maart-oktober. Europa, Azië. Foto 5-9-2021.   16-9-2021 In dezelfde maand zag ik ook een Tettigonia viridissima in onze tuin. Een indrukwekkende sabelsprinkhaan.

..  Kustsprinkhaan (Chorthippus albomarginatus). Familie Veldsprinkhanen (Acrididae). De kustsprinkhaan heeft rechte zijkielen op het halsschild, lange vleugels en geheel lichte poten. De kleur is variabel van groen tot bruin. Hij lijkt op de zompsprinkhaan (C. montanus) en de krasser (C. parallelus), maar die hebben een donkere achterknie en meestal kortere vleugels. De weidesprinkhaan (C. dorsatus) lijkt er ook op, maar die is zeer zeldzaam in Nederland.  Ze zitten niet alleen bij de kust maar in heel Nederland.  Lengte 13-23 mm. Juni- september. Foto's 9-8-2013.

.. .  Bruine sprinkhaan (Chorthippus brunneus). Familie Veldsprinkhanen (Acrididae). De bruine sprinkhaan is natuurlijk voor het grootste deel bruin. Het halsschild is iets lichter.  De drie soorten bruine Sprinkhaan, Ratelaar (Chorthippus biguttulus) en Snortikker (Chorthippus mollis) lijken zeer sterk op elkaar. De mannetjes zijn gemakkelijk op geluid te determineren. De vrouwtjes van Ratelaar, Bruine Sprinkhaan en Snortikker zijn niet Europa. In Nederland is het een algemeen voorkomende sprinkhaan.  Lengte mannetjes 12-17 mm en vrouwtjes 18-25 mm. Mei- september. Foto's 20-7-2014. 9-7-2017.

..  Biguttulus-groep. Familie Veldsprinkhanen (Acrididae). Vrouwtje. Dit is het vrouwtje dat op ons terras zat en niet gedetermineerd kan worden. Dus: bruine sprinkhaan (Chorthippus brunneus), ratelaar (Chorthippus biguttulus) of snortikker (Chorthippus mollis). Foto's 11-9-2015.

Zeggendoorntje (Tetrix subulata). Onderfamilie Tetriginae. Familie doornsprinkhanen (Tetrigidae).  In 2015 voor het eerst in de tuin gezien. De zeggedoorntjes voeden zich voornamelijk met algen, mossen en korstmossen, maar daarnaast ook van grassen. Ze hebben een voorkeur voor vochtige gebieden. De lengte: ongeveer 10-15 mm. Maart- september. Europa, Noord-Afrika. Foto 9-5-2015.

Sprinkhanen gefotografeerd in de duinen.

Knopsprieje (Myrmeleotettix maculatus). Onderfamilie Gomphocerinae. Familie Veldsprinkhanen (Acrididae). Het kopsprietje is variabel van kleur. Van bruin tot groen. Ze zijn te herkennen aan de verdikte uiteinden van de antennen. Bij het mannetje is dat goed te zien. Bij het vrouwtje minder. Daar zijn de uiteinden meer afgeplat dan verbreed. Vooral op droge heide velden en begroeide stuifzanden. In het oostelijk deel van Nederland en in de duinen. Juni september. Lengte 10-16 mm. Foto 18-7-2017.

Blauwvleugelsprinkhaan (Oedipoda caerulescens). Onderfamilie Oedipodinae. Familie Veldsprinkhanen (Acrididae). Een bruine sprinkhaan met lichtbruine vlekken. Meestal met lichte en donkere banden om de poten. Hij is daardoor goed gecamoufleerd. Als hij de vleugels uitspreid vallen die op door de helderblauwe kleur. In rust lijkt hij veel op de roodvleugelsprinkhaan (Oedipoda germanica), die natuurlijk rode vleugels heeft. Hij eet vooral gras. In Nederland in zanderige gebieden, zoals de duinen. In het buitenland ook in ander gebieden zoals kalkgronden, grindvlakten. Nooit op dichtbegroeide plekken. Juni- oktober. Lengte vrouwtjes 20 - 29 mm, mannetjes 13 - 23 mm. Foto 10-10-2014.

Zanddoorntje (Tetrix ceperoi). Onderfamilie Tetriginae. Familie doornsprinkhanen (Tetrigidae). Het zanddoorntje is variabel van kleur. Van bruin tot groen. Hij lijkt op de langvleugelige exemplaren van het zeggendoorntje (Tetrix subulata). De antennes staan echter wat dichter bij elkaar. Vooral op vochtige zandgronden met open plekken, waar hij leeft van algen. Maart- september. Lengte vrouwtjes 11-13 mm, mannetjes 9,5-10,5 mm. Foto 10-3-2014.

Familie schietmotten Limnephilidae, Leptoceridae, Phryganeidae. Orde schietmotten, kokerjuffers (Trichoptera). 
De larven komen voor in het water en maken van plantendelen en steentjes een kokertje, waar ze in kruipen. Het huisje is aan beide kanten open. aan de voorkant wordt hij elke keer vergroot. Ik kom ze heel vaak tegen in de vijver. Het kokertje verschilt per soort. Ze verpoppen zich in de koker. De pop zwemt naar het oppervlak. Daarna komt de imago te voorschijn.
De schietmot eet nauwelijks. De lange naar voren uitstekende antennes zijn heel opvallend. De eitjes worden in een geleipakket aan een oeverplant bevestigd. De larven laten zich in het water vallen. In Nederland zijn er  177 soorten bekend.. Een familie met heel kleine schietmotten is Hydroptilidae (Micro-schietmotten).  

 Alle families op Waarneming.

Kokertje van een schietmot, Trichoptera. Uit de vijver. Foto 10-6-2012

Mystacides longicornis. Onderfamilie Leptocerinae. Familie schietmotten (Leptoceridae). Orde schietmotten, kokerjuffers (Trichoptera).  De vleugels zijn geelbruin met drie donkerbruine dwarsbanden. De antennes zijn lang. Opvallend grote palpen. De larven leven in het water van plantaardig materiaal en soms waterdiertjes. De larve overwintert. De koker is bedekt met zandkorrels. Lengte tot 9 mm. Palearctisch. Foto 4-8-2018.

,,  Oecetis ochracea. Familie schietmotten (Leptoceridae). Orde schietmotten, kokerjuffers (Trichoptera). Een algemene lichtbruine schietmot. Op de vleugels geen tekening. Hij komt 's nachts heel makkelijk op licht af. Hij heeft heel lange antennen ongeveer twee keer de lengte van het lichaam.Palearctisch en Nearctisch. Foto's 8-7-2013.

.. . .  Glyphotaelius pellucidus. Familie schietmotten (Limnephilidae). Orde schietmotten, kokerjuffers (Trichoptera). Dit is een algemene soort en is te herkennen aan een ingekeepte buitenrand van de gemarmerde voorvleugel. Lengte 12-17 mm. April-juni en augustus- oktober. Palearctisch. Foto's 28-08-2007.

Limnephilus flavicornis. Familie schietmotten (Limnephilidae). Orde schietmotten, kokerjuffers (Trichoptera). Een geelbruine schietmot. Op de vleugels zijn licht grijsbruin met donkere vlekken, die schuin aflopen. een tekening, die vaak minder duidelijker is dan bij de schietmot op deze foto. Hij komt 's nachts heel makkelijk op licht af. Lengte 11-17 mm. Mei- oktober. Foto's 6-7-2015.

..  Limnephilus marmoratus. Familie schietmotten (Limnephilidae). Orde schietmotten, kokerjuffers (Trichoptera). Een algemene schietmot. Op de vleugels een duidelijkere tekening dan bij de Limnephilus flavicornis. Hij komt 's nachts heel makkelijk op licht af. Lengte 12-17 mm. Foto's 22-7-2015.

Agrypnia pagetana. Familie schietmotten (Phryganeidae). Orde schietmotten, kokerjuffers (Trichoptera). Een algemene egaal crèmekleurige schietmot. Duidelijke vleugeladers. Hij komt 's nachts op licht af, maar vliegt ook zoals hier overdag. Licht oranje gele stevige antennen (vergeleken met de familie Leptoceridae), die ongeveer even lang zijn als het lichaam.Is al vroeg in het voorjaar te vinden.. Foto 11-5-2018.

Holocentropus. Familie schietmotten (Polycentropodidae). Orde schietmotten, kokerjuffers (Trichoptera). In Nederland vier soorten: Holocentropus dubius, Holocentropus insignis (zeer zeldzaam), Holocentropus picicornis, Holocentropus stagnalis (zeldzaam). Vrij kleine schietmotten, met redelijk korte antennen. Lastig te determineren. Dit is de ongevlekte bruine vorm 'aurata' . Lengte 6-9 mm. Foto 18-8-2018.

Schietmotten gefotografeerd in de duinen.

Anabolia nervosa. Familie schietmotten (Limnephilidae). Orde schietmotten, kokerjuffers (Trichoptera).  Zowel het lichaam als de vleugels van deze schietmot zijn licht bruin. Op de vleugels een paar lichte vlekjes, maar verder is er geen opvallende tekening.  Vooral september, oktober. Ze hebben een voorkeur voor zand. De larven gebruiken ook zand voor hun koker, waar ze een paar stokjes laten uitsteken. Lengte 11-15 mm. Foto 18-10-2013.

Mystacides azureus. Onderfamilie Leptocerinae. Familie schietmotten (Leptoceridae). Orde schietmotten, kokerjuffers (Trichoptera).  De vleugels van deze schietmot zijn blauwzwart en hij heeft rode ogen. De antennes zijn heel lang en dun. Opvallend grote palpen.Lengte 6-7 mm. Palearctisch. Mei- oktober. Waarschijnlijk twee generaties.  De larven leven in het water van plantaardig materiaal en soms waterdiertjes. De larve overwintert. Foto 29-6-2013.

Neuropterida of netvleugeligachtigen.
Insecten met doorzichtige vleugels en duidelijke, netvormige vleugeladering. Vaak roofzuchtige larven. Viervleugels i.pv. 2 vleugelsa als vliegen en muggen. 
Hieronder vallen netvleugeligen (Neuroptera), grootvleugeligen ( Megaloptera) en kameelhalsvliegen ( Raphidioptera).

Familie gaasvliegen - Chrysopidae, Hemerobiidae, Coniopterygidae.

.. .. .. Goudoogje, Groene gaasvlieg (Chrysoperla carnea). Familie Gaasvliegen (Chrysopidae). Orde netvleugeligen (Neuroptera). Er zijn veel soorten gaasvliegen, die niet allemaal makkelijk uit elkaar te houden zijn. Zoals op de foto goed is te zien, zijn de vier doorzichtige vleugels in rust als een afdakje gevouwen. De ogen zijn goudkleurig. Een algemene soort.  De eitjes worden op het uiteinde van zijden steeltjes gelegd. De larven leven van bladluizen, terwijl volwassen dieren ook nectar eten. Het is een nachtdier. Ze worden in de kassen gebruikt tegen luizen. Sommige soorten gaasvliegenlarven zijn gecamoufleerd met stukjes plant of dode luizen.  In een jaar twee generaties. De imago overwintert en wordt dan bruin. Dat is nog niet bij deze te zien (foto: 8 nov.) Wel op een andere foto (10 apr) De afgebeelde larve kan ook van een ander soort gaasvlieg zijn.

larve gaasvlieg Een gecamoufleerde gaasvlieglarve.

Hemerobius humulinus. Familie bruine gaasvliegen (Hemerobiidae). Orde netvleugeligen (Neuroptera) De bruine gaasvliegen (Hemerobiidae) lijken op (groene) gaasvliegen (Chrysopidae). De kleur is echter in het algemeen bruin, ze zijn kleiner (uitzondering is de Drepanepteryx phalaenoides) en de vleugels hebben een andere adering. In Nederland komen 29 soorten bruine gaasvliegen voor. De larven en volwassen bruine gaasvliegen leven vooral van bladluizen. . Hemerobius humulinus is herkenbaar aan de brede streep over de thorax. Europa. Azië en Noord-Amerika. Foto 16-4-2019.

Micromus angulatus. Familie bruine gaasvliegen (Hemerobiidae). Orde netvleugeligen (Neuroptera) Micromus angulatus is herkenbaar aan vorm van enkele donkerder aders. Europa. Afrika, Azië en Noord-Amerika. Foto 18-6-2018.

Wesmaelius spec. Familie bruine gaasvliegen (Hemerobiidae). Orde netvleugeligen (Neuroptera). Een bruine gaasvlieg met een opvallend vleugelpatroon. Er zijn enkele soorten, die veel op elkaar lijken. Foto 5-7-2014.

Een dwerggaasvlieg uit de familie dwerggaasvliegen (Coniopterygidae). Orde netvleugeligen (Neuroptera). Een kleine witte gaasvlieg. Er zijn minder aders op de vleugels vergeleken met andere gaasvliegen. Ze zijn bedekt met een witachtige of grijs, poedervormige was afgescheiden door klieren gelegen op het hoofd, borst en buik. De larven en volwassen dwerggaasvliegen leven van kleine prooien als bladluizen, schildluizen en Acarina.  In Nederland zijn er vijf genera met twaalf soorten. vanaf een foto zijn ze niet te determineren. Foto 30-10-2016. Genus Aleuropteryx: Aleuropteryx loewii. Genus Coniopteryx: C. borealis, C. esbenpeterseni, C. pygmaea, C. tineiformis, C. tjederi. Genus Conwentzia: C. pineticola, C.psociformis. Genus Helicoconis: Helicoconis lutea. Genus Parasemidalis: Parasemidalis fuscipennis. Genus Semidalis: S. aleyrodiformis, S. aleyrodiformis.

Larve van een dwerggaasvlieg uit de familie dwerggaasvliegen (Coniopterygidae). Orde netvleugeligen (Neuroptera). Foto's 17-10-2016

Familie sponsgaasvliegen (Sisyridae). 
Een kleine familie. De larven voeden zich met zoetwatersponzen. In Nederlands zijn de soorten: Sisyra dalii, Sisyra jutlandica, Sponsgaasvlieg - Sisyra nigra, Sisyra terminalis.

Sponsgaasvlieg (Sisyra nigra). Familie sponsvliegen (Sisyridae),. Orde netvleugeligen (Neuroptera). Heel klein en donkerbruin. Behaarde vleugels met enkele dwarsaders en geen gevorkte aders langs de voorkant van de vleugel. Spanwijdte vleugels is 10-12 mm. Mei september. In Nederland is de Sisyra nigra de meest algemene soort, die te herkennen is door de geheel donkere antenne.  Europa, Noord-Azië en Noord-Amerika.  Foto 25-6-2019.

Familie slijkvliegen (Sialidae). 

..   Elzenvlieg of slijkvlieg (Sialis cf. lutaria). Familie slijkvliegen (Sialidae). Orde grootvleugeligen (Megaloptera). Een donkerbruin insect met grote vleugels, die in rust als een afdakje over het lichaam zijn gevouwen. De aders in de vleugels zijn heel duidelijk te zien. Ondanks de naam is het geen vlieg. Hij heeft vier vleugels. cf betekent hoogstwaarschijnlijk. Want vanaf foto's is hij niet te onder te onderscheiden van andere soorten. Dit is de meest algemene slijkvlieg. De eitjes worden aan planten bij het water afgezet. Als ze uitkomen laten de larven zich in het water vallen. Ze leven daar op de bodem van bijvoorbeeld insectenlarven.  Sialis lutaria is te vinden bij stilstaand of langzaam stromend water. Sialis fuliginosais vooral bij snelstromend water, Sialis nigripes bij grote rivieren en Sialis flavilatera bij modderig, stilstaand water. In Europa zijn er zes soorten bekend. Lengte 35 mm. Mei- augustus. Foto's 3-5-2013.

Familie Raphidiidae. 
De kameelhalsvliegen hebben de naam door de lange nek. In het Engels heten ze snakeflies vanwege de gelijkenis met een slang. Ze leven voornamelijk in de boomkruin. Vrouwtjes hebben een lange legboor.

..   Xanthostigma xanthostigma. Familie Raphidiidae. Orde kameelhalsvliegen (Raphidioptera). In Nederland zijn de zes soorten: Atlantoraphidia maculicollis, Inocellia crassicornis, Phaeostigma notata, Raphidia ophiopsis, Subilla confinis, Xanthostigma xanthostigma. Xanthostigma xanthostigma (achterkant kop verloopt naar de hals driehoekig) lijkt veel op Subilla confinis (achterkant kop verloopt naar de hals meer trapezevormig). De vorm van de kop verschilt.  Soms is hij te zien boomstammen vooral op eiken. De volwassenen insecten komen vanaf begin mei tevoorschijn. De larven leven op of onder losse schors en voeden zich met andere insecten. Ook de volwassen insecten zijn roofzuchtig. Eruropa, Azië. Foto's 23-4-2019.

Familie Baetidae.

Eéndagsvlieg omdat de volwassen haft kort leeft. Ze hebben twee of drie staartdraden aan het achterlichaam.  De nimfen leven langer. (een jaar) 
Haften vervellen nog een laatste keer als ze al vleugels hebben. De volwassenen eten niet meer.
De nimfen van de verschillende soorten haften leven in het water of in de drassige bodem.

..   Haft, ééndagsvlieg, Cloeon dipterum. Familie Baetidae. Heel algemeen, vaak bij vijvers, waar de larven zich met algen voeden. De volwassen haften eten niet. Net als andere leden van de geslachten Cloeon en Procloeon heeft Cloeon dipterum geen achtervleugels (zoals andere soorten) en hij heeft twee staartdraden. Mannetjes zijn te herkennen aan de kolomogen.  Mei- oktober. Palearctisch en Nearctisch.  Foto 1 vrouwtje 4-7-2011, foto 2 mannetje 3-7-2018.

Familie schorpioenvliegen (Panorpidae). Alle soorten in Nederland.

Het is een aparte groep nl. de Mecoptera. Ze hebben vier vleugels.
Hij houdt niet van volle zon en zoekt daarom de schaduw op. (Panorpa vulgaris doet dat minder) De naam schorpioen heeft hij gekregen, omdat het mannetje aan de uiteinde een tang heeft, waarmee hij het vrouwtje kan vasthouden tijdens de paring. Lengte ongeveer 15 mm.
Als je goed kijkt, zie je dat hij een soort snavel heeft. Vandaar de naam snavelvlieg. Hij eet dode insecten en vruchten.
De larve lijkt op een rups en kun je tussen bladafval vinden.
De mannetjes zijn wat makkelijker te determineren aan de hand van het mannelijke genitaal (aanhangseltjes op de staart"stekel") Tegenwoordig lukt het ook met de vleugeltekening. Omdat die enigszins variabel is, is dat lastig. 
Er zijn in Nederland 5 soorten. Maar Aulops alpina schijnt al heel lang niet meer te zijn waargenomen. Arp Kruithof heeft heel wat onderzoek gedaan. Hij heeft de schorpioenvliegen hieronder voor me gedetermineerd. Dit is zijn commentaar. Bedankt Arp.  

.. .  Duitse schorpioenvlieg, Panorpa germanica. Vrouwtje. Familie schorpioenvliegen (Panorpidae). Vrouw: Panorpa germanica - maar lastige. Tamelijk zwaar getekend voor germanica en daardoor erg dicht bij vulgaris. Foto's 29-4-2009.

..  .  Duitse schorpioenvlieg, Panorpa germanica. Mannetje. Familie schorpioenvliegen (Panorpidae). Hypovalven op staart duidelijk; Notaalorgaan (spoiler op T3) groot; Vleugelpatroon standaard voor germanica. Foto's 9-4-2009.   Hypovalven op staart iets onduidelijk. Spoiler op T3 vrijwel verstopt achter vleugels, maar lijkt net zichtbaar/groot, vleugelpatroon typisch voor germanica; kop met zwarte vlek bovenop dus geen cognata. Foto's 22-4-2009.

..   Weideschorpioenvlieg, Panorpa vulgaris. Mannetje. Familie schorpioenvliegen (Panorpidae). Hypovalven op staart iets onduidelijk maar lijken okay; Notaalorgaan (T3) onopvallend; T6/T7 rond; Kop zwart bovenop; Vleugeltekening typisch met enorme basaalvlek. Foto's 13-6-2009.

Weideschorpioenvlieg, Panorpa vulgaris. Vrouwtje. Familie schorpioenvliegen (Panorpidae). Vrouwtje gefotografeerd in 15 juni 2016.

Zilvervisjes (Lepismatidae).
Primitieve vleugelloze insecten. Meestal in warme vochtige omgeving en ze vermijden licht. In Nederland zijn er slechts enkele soorten. Zie Waarneming. 

Papiervisje (Ctenolepisma longicaudata)  Familie Zilvervisjes (Lepismatidae).  Met dank voor het determineren aan Peter Boer. Ik dacht zelf aan het er op lijkende  Zilvervisje (Lepisma saccharina). Die heeft een kortere staart en is wat lichter. Een langwerpig, zilverkleurig insect. Als kind was ik gefascineerd over hoe ze snel als een visje bewogen, Je vindt het papiervisje in minder vochtige delen van het huis dan het zilverfisje. Dit papiervisje vond ik in de schuur. Ze zijn vooral  's nachts actief.  Foto 15-8-2020.

Tripsen (Thysanoptera)

Trips spec, Thrips spec. Orde Tripsen (Thysanoptera). Ook wel Onweersbeestjes of Donderbeestjes genoemd. De orde Tripsen bestaat weer uit verschillende families. Het zijn heel kleine, slanke insecten van 0,5-5 mm. Sommige tripsen zuigen plantensappen op en worden als schadelijk beschouwd. Andere voeden zich met sappen van insecten als mijten of van schimmels. Er zijn heel veel soorten. Bij deze trips zijn geen vleugels te zien. Hij was ongeveer 3 mm. Er zijn ongevleugelde en gevleugelde tripsen. Ze kunnen niet zo goed vliegen met de rafelige vleugels. (thysanos rafel en pteron vleugel). Ze kunnen wel ver en hoog door de wind worden meegevoerd. Op deze foto is te zien, dat de vrouwtjes een legboor hebben. Deze trips zat met andere tripsen op een houtbloFoto 20-7-2012. Foto 2 is van een 2, 3 mm grote nimf van een Bloemenwants (Orius spec) 5e stadium met een trips als prooi. Alleen te zien op de grote foto. Foto 21-7-2012.

Geleedpotigen, Arthropoda: 

Springstaarten (Collembola).

Als je in de tuin aan het werk bent, zie je allerlei kleine beestjes wegspringen. Dat zijn meestal springstaartjes. Het zijn nuttige beestjes, want ze voeden zich met schimmels en rottend organisch materiaal.
Vaak zijn ze niet groter dan een mm. In ieder geval kleiner dan 6 mm.  Ze hebben een gevorkte "staart" (furcula), die ze onder hun lichaam houden. Normaal zit de vork vast met een soort grendeltje. Met deze "staart" kunnen ze bij gevaar voor zo'n beestje enorme sprongen maken. Ze klappen hem dan uit. Het is een aparte groep in het dierenrijk en worden dus niet tot de insecten gerekend. Ze hebben wel zes poten.
Er zijn twee vormen. Rond en langwerpig. Van beide groepen laat ik er een paar zien. Maar er zijn heel veel soorten. Matty Berg, Jan van Duinen, Frans Janssens en Roel van Bezouw bedankt voor de hulp bij het determineren. 

Een geweldige site over springstaartjes is de site van Frans Janssens.  

Jan van Duinen  heeft enkele heel interessante pagina's op zijn site over springstaartjes. 

Nu ook een prachtige website over springstaartjes van Marie Huskens.

Springstaarten met ronde vormen:

Deuterosminthurus bicinctus. Familie Bourletiellidae. Klasse springstaarten (Collembola). Deuterosminthurus bicinctus is kleiner dan een mm. Goed te herkennen door de twee donkere vlekken op de rug. Ze kunnen ook helemaal geel zijn en dan wordt het lastiger om ze te determineren (D. bicinctus forma flavus). De andere twee soorten in Nederland zijn Deuterosminthurus pallipes en Deuterosminthurus sulphureus. De springstaarten op de foto zaten in grote aantallen in een Forsythia. Foto 12-5-2018.

.. .  Dicyrtomina saundersi. Familie Dicyrtomidae. Klasse springstaarten (Collembola). Dicyrtomina saundersi wordt gekenmerkt de antenne waarin de kleur duidelijk verandert van licht naar donker bij de overgang van het 2e naar 3e segment. Bij de lichte springstaarten kan het eerste deel van de antenne licht zijn. Bij de donkere springstaart op de foto rechts is dat niet zo. Op zijn achterkant is een vlek, die er uitziet als een kruis met dwarsbalken. Linksonder op de foto zie een nimf van een Vertagopus arboreus. Foto's 7-3-2011, 3-2-2014.

.. Dicyrtomina ornata. Familie Dicyrtomidae. Klasse springstaaarten (Collembola). Dit springstaartje lijkt op de D. saundersi. maar de antennes hebben één kleur. (soms is het eerste deel lichter) De vlek op de achterkant is minder duidelijk getekend. Dit is de bovenste van de twee. Het onderste springstaartje is hoogstwaarschijnlijk een lichte Dicyrtoma fusca. Foto's 7-3-2011.

..  Dicyrtoma fusca. Familie Dicyrtomidae. Klasse springstaarten (Collembola). Dit springstaartje is minder getekend dan de bovenste twee. Ze hebben een kort vierde antenneleedje. ( Een kenmerk van Dictyrtoma). Foto's 7-3-2011.

Sminthurinus lawrencei. Familie Katiannidae. Klasse springstaarten (Collembola).  Sminthurinus lawrencei wordt 1,0 mm lang en is volledig zwart van kleur met een klein vlekje boven de ogen. Ik dacht eerst aan Sminthurinus niger, die ook een witte vlek bij de ogen heeft, die echter groter en duidelijker is. Maar door Roel van Bezouw gedetermineerd als Sminthurinus lawrencei. Foto 1-12-2017. Soorten in Nederland: Sminthurinus albifrons, Sminthurinus alpinus, Sminthurinus aureus, Sminthurinus bimaculatus, Sminthurinus domesticus, Sminthurinus elegans, Sminthurinus henshawi, Sminthurinus igniceps, Sminthurinus lawrencei, Sminthurinus niger, Sminthurinus reticulatus, Sminthurinus trinotatus

..   Sminthurinus . Familie Katiannidae. Klasse springstaarten (Collembola).  Sminthurinus elegans wordt tot 1,0 mm lang. Deze was kleiner als je hem vergelijkt met de Drymus van ongeveer 4 mm op de foto. Ik zag hem pas toen ik de foto bekeek  Sminthurinus elegans heeft 4 donkere lengtestrepen. Foto 23-3-2019.

..  Allacma fusca. Familie Sminthuridae. Klasse springstaarten (Collembola). Na regenbuien kun je veel Allacma fusca's op boomstammen vinden op zoek naar algen. Ik zie ze dan op mijn kasje. Daarop zitten ook algen. Foto's 14-8-2012.

Langwerpige springstaarten: 

Familie Entomobryidae.

..  Entomobrya albocincta. Familie Entomobryidae. Klasse springstaarten (Collembola). Ongeveer 2 mm. Opvallend is de witte band bij de schouders. op de rug zie je nog een oranje band. De achterkant is ook oranje. Door deze kenmerken is hij moeilijk met een ander springstaartje te verwarren.Foto's 11-3-2012.

.. Entomobrya nivalis. Familie Entomobryidae. Klasse springstaarten (Collembola). Meestal is hij olijfgroen, maar hij kan ook geel zijn. Het springstaartje op de foto is ongeveer 2 mm. Foto's 2-12-2011, 21-3-20112.

Heteromurus major. Familie Entomobryidae. Klasse springstaarten (Collembola). Ongeveer 2 mm. Glanzend bruin met korte antennesegmenten. Bij de rechter antenne ontbreekt een segment. Foto 24-2-2017.

..  Heteromurus nitidus. Familie Entomobryidae. Klasse springstaarten (Collembola).  Het lijkt wel een albino. Door het weerkaatsen van het zonlicht ziet hij er iets lichter uit. Hij heeft ook nog twee rode oogjes. (nog net te zien als je de eerste foto vergroot.) Verder is hij herkenbaar aan het gedeelde eerste antennelid. Op de tweede foto zie je hem samen met een jong naaktslakje. Foto's 25-02-2012.

Lepidocyrtus violaceus of Lepidocyrtus cyaneus. Familie Entomobryidae. Klasse springstaarten (Collembola).  Een glanzend lichtblauw springstaartje van ongeveer 1-1,5 mm. Foto 17-2-2014.

..  Orchesella cincta. Familie Entomobryidae. Klasse springstaarten (Collembola).  Een wat groter springstaartje. Dit springstaartje is het bovenste stukje van de antenne kwijtgeraakt. De onderste is kleiner en minder duidelijk getekend. Foto's 7-3-2011.

.. .  Orchesella villosa. Familie Entomobryidae. Klasse springstaarten (Collembola).  Ongeveer 4 mm. Prachtig getekend. Foto's 20-3-2011, 6-1-20112.

..   Willowsia platani. Familie Entomobryidae. Klasse springstaarten (Collembola). Een klein springstaartje. Hij wandelde over het closetpapier. Ongeveer 3 mm groot. Hoogstwaarschijnlijk meegelift, want hij komt voor in de buurt van platanen. Die staan niet bij ons huis. Foto's 17-7-2011.

Familie Isotomidae.

..  Isotoma viridis. Familie Isotomidae. Klasse springstaarten (Collembola). Deze is opvallend groen en lijkt op b.v. Isotomurus prasinus, maar er zijn ook donkerder exemplaren. Isotoma heeft lange haren op alle lichaam segmenten. Niet helemaal zeker, want van alle Isotoma's is alleen Isotoma riparia goed te herkennen vanaf een foto. De andere zijn alleen met zekerheid te determineren aan de hand van de beharing op het spring mechanisme. Foto's 16-2-2014.

..  Isotomurus maculatus. Familie Isotomidae. Klasse springstaarten (Collembola). De lichte vlekken op de rug zijn driehoekig. Deze kleurvorm heet Isotomurus maculatus f. gervaisi. De gewone vorm heeft een donkere streep in de lengte over de rug, die op elk segment onderbroken is. Foto's 30-1-2018. Foto 2 van een nimf.

Vertagopus. Familie Isotomidae. Klasse springstaarten (Collembola).  Er zijn meerdere Vertagopus-soorten, waarvan Vertagopus arboreus en Vertagopus cinerea de meest algemene zijn. De soorten zijn alleen te onderscheiden op basis van microscopische details. Foto 30-12-2011..

Familie Tomoceridae.

..  Tomocerus minor. Familie Tomoceridae. Klasse springstaarten (Collembola). Ongeveer 4 mm en heel beweeglijk. Hij lijkt op Tomocerus vulgaris. Hij is wat lichter met minder opvallende ringen. Onder een foto met een jong springstaartje. Veel schubben ontbreken. Foto's 8-2-2018.

... Tomocerus vulgaris. Familie Tomoceridae. Klasse springstaarten (Collembola). Ongeveer 4 mm en heel beweeglijk. Gelukkig bleef hij toch even stil zitten voor de foto. Donker, glanzend in de zon met glimmende ringen. Op 12-12-2011 zag ik een heel licht springstaartje. Het was ook een Tomocerus vulgaris. Deze was zijn schubben kwijt. Dan verschijnt de lichtgele kleur, die er onder zit. Foto's 19-3-2011, 12-12-2011.

Bij waarneming.nl. kun je, als je lid bent, aan elkaar informatie over dieren vragen en waarnemingen doorgeven.

 Engels / English                                                          

Alle subpagina's: