Engels / English

Nachtvlinders: Spanners, Geometridae in de tuin     

Subpagina vlinders:     Dagvlinders      Uilen, Noctuidae      Bladrollers, Torticidae      Pyralidae, Crambidae      Sikkelmotten, Oecophoridae  

Onderfamilie Ennominae.

Tribus Abraxini.

Aangebrande spanner (Ligdia adustata). Tribus Abraxini. Onderfamilie Ennominae. Familie spanners (Geometridae). Voorvleugels zijn glanzend wit, crèmewit of lichtbruin met bij de kop een donkerbruine of zwartachtige vlek die doorloopt over het lichaam. Bij de buiten rand een brede, golvende bruine of zwartachtige band. De achtervleugels zijn witachtig met lichtbruine,golvende lijnen. Weinig variatie.  De rupsen hebben wilde kardinaalsmuts (Euonymus europaeus L.) en Berberissoorten als waardplant. April-augustus. Twee generaties. Rups: Mei - september. Ze overwinteren als pop. Spanwijdte 24-28 mm. Europa, Klein-Azië, de Kaukasus. Foto 4-8-2018.

Tribus Babtinini.

.  Witte schaduwspanner (Lomographa temerata). Tribus Boarmiini. Onderfamilie Ennominae. Familie spanners (Geometridae). Een wiite spanner met bruinzwart op de voorvleugels en een zwarte stip.. De rupsen hebben verschillende soorten loofbomen als waardplant. Mei-juni. Eén generatie. Rups: juni - juli. Ze overwinteren als pop. Spanwijdte 22-29 mm. Europa, Oost-Azië. Foto's 24-6-2019.

Tribus Boarmiini.

Gewone spikkelspanner (Ectropis crepuscularia). Tribus Boarmiini. Onderfamilie Ennominae. Familie spanners (Geometridae). Kleur: wit, bruinwit tot bruin, grijsbruin. Het is een variabele soort. De tweede generatie is vaak iets kleiner en lichter. De rupsen hebben verschillende soorten loofbomen als waardplant. Vroeger werd Ectropis bistortata als aparte soort gezien. Nu denken de meesten, dat het één soort is. Februari-november. Twee, soms drie generaties. Rups: April - september. Ze overwinteren als pop in de grond. Spanwijdte 30-40 mm. Het gehele Palearctisch gebied en Noord-Amerika. Foto 6-6-2011.    Foto26-7-2013.  Veel lichter.    rups op vlinderstruik 28-5-2022

.. . Ringspikkelspanner (Hypomecis punctinalis syn. Serreca punctinalis). Tribus Boarmiini. Onderfamilie Ennominae. Familie spanners (Geometridae). Kleur: lichtbruin. Hij lijkt op de Taxusspikkelspanner, maar is lichter getekend. Op de achtervleugels zit vaak een kleine ringvormige vlek met een lichte kern. Het mannetje heeft geveerde antennes.. De rupsen hebben verschillende soorten loofbomen en struiken als waardplant. April - juli. Eén generatie. Ze overwinteren als pop in de grond. Spanwijdte 46-55 mm. Europa, Klein-Azië, de Kaukasus, Japan, Korea, West-China. Foto's 1-7-2015.

..  Taxusspikkelspanner (Peribatodes rhomboidaria). Tribus Boarmiini. Onderfamilie Ennominae. Familie spanners (Geometridae). Kleur: lichtbruin tot donkergrijs. De vorm van de donkere lijnen op de vleugels is een goed kenmerk. Het mannetje heeft geveerde antennes. De tweede generatie is vaak iets kleiner. De rupsen hebben verschillende soorten loofbomen en planten als waardplant. Mei-september. Soms twee generaties. Ze overwinteren als jonge rups op de waardplant. Spanwijdte 30-38 mm. Europa. Foto's 7-7-2013, 15-7-2013.

Gewone heispanner (Ematurga atomaria). Tribus Boarmiini. Onderfamilie Ennominae. Familie spanners (Geometridae).  Niet in de tuin, maar in de duinen ongeveer 4 km van mijn huis.  Heel variabel van kleur: Wit, lichtbruin tot donkergrijs met lichtbruine tot donkerbruine dwarsbanden. Het mannetje heeft geveerde antennes. Overdag actief. De rupsen hebben verschillende soorten kruidachtige en houtige planten als waardplant. April-augustus. Twee generaties. Op zandgronden, zoals hier in de duinen. Ze overwinteren als pop in of op de grond. Spanwijdte 22-34 mm. Europa. Foto 6-6-2014.

Tribus Campaeini.

.. . .   Appeltak, Groen- en witbandvlinder, Groen- en witbandspanner (Campaea margaritata). Tribus Campaeini. Onderfamilie Ennominae. Familie spanners (Geometridae). Een lichtgroene spanner, die echter enkele dagen na het uitkomen groenachtig wit tot wit wordt. Hij is herkenbaar aan de streep, die over de vleugels loopt. En een rood streepje op de vleugeltoppen. (Hier niet goed te zien, wel op de foto uit 2013) De rups vind je vaak in loofbomen. De vlinder vooral op zandgrond. Mei-september. Twee generaties. Ze overwinteren als bijna volgroeide larve. Spanwijdte 30-40 mm. Europa, Noord Afrika en het Midden-Oosten. Foto's 1-9-2007. 24-8-2013.

.. Witte grijsbandspanner (Cabera pusaria). Tribus Campaeini. Onderfamilie Ennominae. Familie spanners (Geometridae). Een witte spanner met drie parallelle grijze lijnen dwars over de vleugels. Die dwarslijnen lopen rechter dan die van de er op lijkende bruine grijsbandspanner (Cabera exanthemata). (die lijnen zijn ook bruiner) De rups vind je in allerlei loofbomen zoals berk en els.  Mei-september. Twee generaties. Ze overwinteren als pop op de grond in de strooisellaag. Spanwijdte 25-28 mm. Europa. Foto's 13-6-2014.

Tribus Cassymini.

..    Gerande spanner (Lomaspilis marginata). Tribus (Cassymini). Onderfamilie Ennominae. Familie spanners (Geometridae). Een dagactieve spanner met witte vleugels met bruine tot zwarte vlekken langs de vleugelrand. De vlekken variëren.  Spanwijdte: 30-38 mm. Host rupsen: Vooral populier, wilg en hazelaar.  April-eind augustus. Meerdere generaties De pop overwintert in de grond.  Europa, Azië. Foto's 5-7-2015, 4-8-2018.

Tribus Macariini.

.. .   Donker klaverblaadje (Macaria alternata, vroeger Semiothisa alternaria). Tribus Macariini. Onderfamilie Ennominae. Familie spanners (Geometridae). Variabel, geelachtig groen, bruin of grijs. Een brede dwarsband. Hij lijkt veel op het klaverblaadje (Macaria notata).   Waardplant: Allerlei loofbomen en struiken. April-augustus. Twee generaties. Ze overwinteren als pop in een cocon. Spanwijdte 22-27 mm. Europa. Foto's 7-8-2018.

..    Zwarte-w-vlinder (Macaria wauaria). Tribus Macariini. Onderfamilie Ennominae. Familie spanners (Geometridae). De vlek op de licht grijze voorvleugel vormt een V. (Samen een W) Langs de rand zie je nog drie donkere vlekken. Waardplant: Bessenstruiken. Mei-juli. Eén generatie. Ze overwinteren als ei op de waardplant. Spanwijdte 22-30 mm. Europa, Midden Azië. Foto's 14-7-2013.

Tribus Ourapterygini.

..   Vliervlinder (Ourapteryx sambucaria). Tribus Ourapterygini. Onderfamilie Ennominae. Familie spanners (Geometridae). Een grote lichte spanner. Opvallend is het puntige staartje aan de achtervleugel met twee donkere vlekjes.. Eerst zijn ze citroengeel, later worden ze wit. Op de voorvleugels zijn twee donkere dwarslijnen. De rups vind je op bomen en struiken als vlier, bosrank en klimop.   Mei-augustus. Eén generatie. De rups overwintert. Spanwijdte: 40-50 mm. Europa.Foto's 18-7-2013. Vliervlinder rups 30-9-2016.

..   Hagedoornvlinder (Opisthograptis luteolata). Tribus Ourapterygini. Onderfamilie Ennominae. Familie spanners (Geometridae). Een citroengele spanner met bruine vlekken langs de rand van de voorvleugels.  De rups vind je op veel soorten bomen en struiken.   April-september. Twee generaties. mogelijk drie generaties. De halfvolgroeide rups of de pop in een cocon overwintert. Spanwijdte: 33-46 mm. Europa, Azië. Foto's 7-8-2018.

Onderfamilie Geometrinae.

Zomervlinder (Geometra papilionaria). Onderfamilie Geometrinae. Familie spanners (Geometridae). Een grote spanner. Groene vleugels, die kunnen verbleken. Witachtige dwarslijnen. Een gegolfde achterrand. De rups vind je op berk. Soms op beuk, els en hazelaar. Hij overwintert als jonge rups op de waardplant. Mei-augustus. Eén generatie. Spanwijdte: 40-65 mm. Europa en Klein-Azië. Foto 19-7-2023.

Melkwitte zomervlinder (Jodis lactearia). Tribus Hemitheini. Onderfamilie Geometrinae. Familie spanners (Geometridae). Bleekgroene vleugels, die verbleken naar melkwit. Twee witachtige dwarslijnen.   De rups vind je op berk, eik, hazelaar en bosbes. Hij overwintert als pop. April-augustus. Eén generatie, soms twee generaties. Spanwijdte: 23-26 mm. Europa en Azië. Foto 2-5-2024.

Onderfamilie Larentiinae.

Tribus Cidariini.

..   Oranje bruinbandspanner (Cidaria fulvata). Tribus Cidariini. Onderfamilie Larentiinae. Familie spanners (Geometridae). De voorvleugels zijn geel of okergeel met een brede onregelmatige roestbruine band. De achtervleugels zijn witachtig. De rups vind je op zowel op wilde rozen als hondsroos als op gekweekte rozen. Hij overwintert als ei op de waardplant. Juni-juli. Eén generatie. Spanwijdte: 20-25 mm. Europa en Centraal Azië. Foto's 28-7-2013.

..   Schimmelspanner (Dysstroma truncata) vroeger Chloroclysta truncata. Tribus Cidariini. Onderfamilie Larentiinae. Familie spanners (Geometridae). Een variabele spanner. Naast deze grijze vorm heb je ze ook met een middendeel, dat voor het grootste deel rood, wit geel of lichtgrijs is. De rups leeft op veel verschillende soorten planten. O.a. op berk, zuring, braam, struikheide. De half volgroeide rups overwintert. Vliegtijd: April-september. Twee generaties. Spanwijdte 32-39 mm. Palearctisch, Noord Amerika.      Schimmelspanner (Dysstroma truncata)  De variant met een opvallende grote oranjebruine of roodachtig bruine vlek op het middenveld van de voorvleugel. Foto 9-5-2022   22 juli 2024 vond ik een heel klein spanrupsje. Hij bleek een voorkeur voor aardbeiblaadjes te hebben. 8 september was hij veranderd in een pop. 16 september zat er een mot in mijn bakje. Het bleek een Schimmelspanner (Dysstroma truncata) te zijn. Rups heeft soms een rode lijn. .  . . .   Meer foto's op Waarneming.

Wortelhoutspanner (Eulithis prunata). Tribus Cidariini. Onderfamilie Larentiinae. Familie spanners (Geometridae). Een mooi getekende bruine spanner met een een sterk golvende achterrand. In rust heeft hij net als de lichtmotten het achterlijf omhoog gekromd.  Waardplanten: Ribes familie, aalbes en meidoorn. Maar ook andere bomen en struiken. Juni-augustus. Eén generatie. Hij overwintert als ei. Spanwijdte: 30-40 mm. Europa. Foto 28-6-2012.

..   Naaldboomspanner (Thera obeliscata). Tribus Cidariini. Onderfamilie Larentiinae. Familie spanners (Geometridae). Variabel van kleur. Zandkleurig, grijsachtig bruin, bijna zwart. Een roodachtig tot grijsachtig bruine middenband. Hij lijkt heel veel op de schijn-sparspanner (Thera britannica) en de sparspanner (Thera variata). In mindere mate op de jeneverbesspanner (Thera juniperata) en de hoekbanddennenspanner (Pennithera firmata). Waardplanten: Allerlei naaldbomen. April-half oktober. Twee generaties. Hij overwintert als rups. Spanwijdte: 25-34 mm. Europa. Foto's 30-6-2019.

Tribus Eupitheciini.

Egale dwergspanner (Eupithecia absinthiata). Tribus Eupitheciini. Onderfamilie Larentiinae. Familie spanners (Geometridae).    De kaneelbruine voorvleugel van de Egale dwerspanner heeft langs de voorrand donkere vlekjes en een grote donkere middenstip. De kleinere Eupithecia goossensiata wordt tegenwoordig als de zelfde soort gezien.                       Spanwijdte 21-23 mm. Vliegtijd: April-september. Eén generatie. Rups: Juli - oktober. De spanner overwintert als pop in de strooisellaag. Waardplanten: duizendblad, bijvoet, koninginnenkruid, jacobskruiskruid, guldenroede en struikhei (forma goossensiata). Een groot deel van het Palearctisch gebied en in Noord-Amerika. Foto: 27-9-2012. Foto 4-8-2010. Op jacobskruiskruid.

Zwartvlekdwergspanner (Eupithecia centaureata). Tribus Eupitheciini. Onderfamilie Larentiinae. Familie spanners (Geometridae). Een overwegend witte spanner met een donkere vlek langs de voorrand van de voorvleugel. Waardplanten: Veel kruidachtige gewassen. Half april-begin november. Twee, soms drie generaties. De spanner overwintert als pop in de strooisellaag. Hij overwintert als pop Spanwijdte: 15-24 mm. Europa, Noord-Afrika, Klein Azië. Foto 18-6-2017.

Grijze dwergspanner (Eupithecia nanata). Tribus Eupitheciini. Onderfamilie Larentiinae. Familie spanners (Geometridae). De voorvleugels met een grijze tot bruine of geelbruine grondkleur en met een patroon van lichte en donkere dwarsbanden. Spanwijdte van 15-23 mm. Maart-september. Twee generaties. Hij overwintert als pop. Vooral op zandgronden. Rupsen voeden zich met struikhei en soms duizendblad. Europa. Foto 22-8-2018.

Vingerhoedskruiddwergspanner (Eupithecia pulchellata), misschien vlasbekdwergspanner (Eupithecia linariata). Tribus Eupitheciini. Onderfamilie Larentiinae. Familie spanners (Geometridae). Deze twee soorten lijken veel op elkaar.  Zie hier de verschillen. Omdat er veel vingerhoedskruid in de tuinen groeit is deze soort het meest waarschijnlijk. Vingerhoedskruiddwergspanner (Eupithecia pulchellata):  Eind april-half augustus in één, soms twee generaties. Rupsen op vingerhoedskruid. Overwintert als pop.  Vlasbekdwergspanner (Eupithecia linariata): Half april-eind oktober in twee generaties. Rupsen op vlasbekje.   Foto's 24-6-2019.

..   Grijze dwergspanner (Eupithecia subfuscata). Tribus Eupitheciini. Onderfamilie Larentiinae. Familie spanners (Geometridae). Een grijze spanner met een kleine middenstip. Geen opvallende tekening en hij is daarom moeilijk te determineren.  Spanwijdte van 17-21 mm.  Mei-augustus. Twee generaties. Hij overwintert als pop. Rupsen voeden zich met veel soorten planten. Palearctisch, Nabije Oosten, Noord Amerika. Foto's 9-6-2014.

Schermbloemdwergspanner (Eupithecia tripunctaria). Tribus Eupitheciini. Onderfamilie Larentiinae. Familie spanners (Geometridae). Bruinachtig donkergrijze voorvleugels met weinig tekening en meestal met drie witte stippen langs de achterrand. Borststuk en zijkanten van het achterlijf met witte stip. Soms ontbreken de stippen.  Spanwijdte van 16-23 mm.  Maart-september. Twee generaties. Hij overwintert als pop. Rupsen voeden zich met veel soorten schermbloemigen. Europa, Noord Amerika. Foto 9-7-2023.

.. .   Gewone dwergspanner (Eupithecia vulgata). Tribus Eupitheciini. Onderfamilie Larentiinae. Familie spanners (Geometridae). Een variabele mot. De voorvleugels roodachtig bruin met een witte golflijn met een wit vlekje op de hoek. Op het achterlijf zie je een rij zwarte vlekjes. Soorten, die er veel op lijken, zijn de esdoorndwergspanner (E. inturbata), de valeriaandwergspanner (E. valerianata) en de drievlekdwergspanner (E. trisignaria). Spanwijdte van 18-21 mm. April-Augustus. Twee generaties. Ze vliegen vanaf de schemering. Diverse kruidachtige planten, struiken en bomen. De rups overwintert als pop. Paleartisch. Foto's 21-5-2014.

..   Zwartkamdwergspanner (Gymnoscelis rufifasciata). Tribus Eupitheciini. Onderfamilie Larentiinae. Familie spanners (Geometridae). Een mooi vlindertje, dat ik regelmatig op het raam zie.  Spanwijdte van 15 tot 19 mm.  Hij vliegt van maart tot oktober. In drie, vier generaties. Ze vliegen vanaf de middag tot middernacht. Maar ze vliegen vooral in de schemering. Diverse kruidachtige planten, struiken en bomen, waaronder struikhei, bosrank, koninginnenkruid, dophei en lijsterbes. De rups overwintert als pop. Paleartisch, Nabije Oosten, Noord Afrika. Foto's 26-3-2011.

..   Groene dwergspanner (Pasiphila rectangulata). Synoniem: Rhinoprora rectangulata, vroeger: Chloroclystis rectangulata. Tribus Eupitheciini. Onderfamilie Larentiinae. Familie spanners (Geometridae). Een groene spanner. Er zijn echter ook grijze en bijna zwarte spanners. De oudere spanners zijn ook minder groen. Ze zijn dan moeilijker te herkennen. Op de voorvleugels zijn veel evenwijdig lopende, zigzaggende dwarslijnen. De onderzijde is licht.  Er op lijkende soorten zijn de sleedoorndwergspanner (Pasiphila chloerata) en de bosbesdwergspanner (Pasiphila debiliata). Spanwijdte van 15-20 mm. Mei-augustus. Eén generatie. Hij overwintert als ei. Rupsen voeden zich met de bloemknoppen van fruitbomen als appel en peer. Paleartisch, Nabije Oosten. Foto's 30-5-2014.

Tribus Hydriomenini.

Variabele spanner (Hydriomena furcata) Tribus Hydriomenini. Onderfamilie Larentiinae. Familie spanners (Geometridae) Een zeer variabele spanner wat betreft kleur en tekening. Olijfgroene, grijze, grijsbruine of roodbruine voorvleugels met variabele dwarsbanden en meestal met een wit vlekje in het midden aan de onderkant. Er is altijd een donkere schuine streep in de punt van de voorvleugel. De rups vind je op bosbes en loofbomen o.a.wilg. Overwintert als ei op de waardplant. Mei-augustus. Eén generatie. Soms in september een tweede generatie. Spanwijdte: 23-30 mm. Europa, Oost-Azië, Noord-Amerika. Foto 3-8-2018.

Tribus Operophterini.

.. . Epirrita spec. Novemberspanner (Epirrita autumnata), bleke novemberspanner (Epirrita christyi), herfstspanner (Epirrita dilutata). Tribus Operophterini. Onderfamilie Larentiinae. Familie spanners (Geometridae) Er zijn drie soorten in Nederland die zeer veel op elkaar lijken en meestal vanaf een foto niet met zekerheid zijn te determineren. Eén generatie. De rups komt op loofbomen voor. Ze overwinteren als ei op een twijg of op de schors.  Novemberspanner (Epirrita autumnata): Vrij algemeen. Voorvleugellengte: 16-20 mm. Voorkeur voor berk en wilg; soms bosbes. Eind september-eind november.  Bleke novemberspanner (Epirrita christyi): Zeldaam. Voorvleugellengte: 14-19 mm. Sterke voorkeur voor beuk en kleine berken. Begin oktober-half november.  Herfstspanner (Epirrita dilutata):  Zeer algemeen. Voorvleugellengte: 15-22 mm. Onder andere berk. Eind september-eind november. Foto's 3-11-2016

.. .   Kleine Wintervlinder (Operophtera brumata). Tribus Operophterini. Onderfamilie Larentiinae. Familie spanners (Geometridae) Hij is niet erg opvallend, maar wel apart. Als de meeste vlinders verdwenen zijn vliegen zij uit. (oktober tot en met december) Dit is een mannetje, want de vrouwtjes hebben geen vleugels. Die kruipen rond in de bomen en wachten op een mannetje. De vlinder overwintert als ei.  Het is een algemene vlinder. Vroeger, voor de chemische bestrijdingsmiddelen, waren de rupsen in het voorjaar een plaag in de boomgaarden. Men deed toen wel kleverige banden om de stammen. Hier bleven de vleugelloze vrouwtjes aan vastkleven als ze omhoog kropen.  De rupsen zijn nog steeds in het voorjaar een belangrijke voedselbron voor koolmeesjes. Ze laten zich half juni aan een gesponnen draad naar de grond zakken. Zo'n draad kunnen ze, als ze nog klein zijn, ook gebruiken om zich door de wind naar een andere plek te laten vervoeren. Ze verpoppen in het najaar op of in de grond in een zelf gesponnen cocon.     Rups.     Foto's vrouwtjes 10-12-2011

Tribus Perizomini.

.. Hennepnetelspanner (Perizoma alchemillata). Tribus Perizomini. Onderfamilie Larentiinae. Familie spanners (Geometridae). Op de donkerbruine voorvleugel is een onregelmatige witte band.. Hij lijkt op de grotere koekoeksbloemspanner (P. affinitata). De rups vind je op o.a. gewone hennepnetel, paarse dovenetel. De pop overwintert in de grond. Mei-augustus. Eén generatie. Spanwijdte: 14-18 mm. Europa. Foto's 2-8-2013, 6-8-2020.

..   Ratelaarspanner (Perizoma albulata). Tribus Perizomini. Onderfamilie Larentiinae. Familie spanners (Geometridae). Een witte spanner met lichte grijsbruine banden. In Nederland wordt hij vooral in de duinen waargenomen. Ze zijn zowel 's nachts als in de middag actief. Waardplanten: Ratelaar (Rhinanthus). Mei-juli. Eén generatie, soms in september, oktober een tweede generatie. Hij overwintert als pop in de grond. Spanwijdte: 18-20 mm. Europa, Noord Azië. Foto's 13-6-2014.

Silenespanner (Perizoma flavofasciata). Tribus Perizomini. Onderfamilie Larentiinae. Familie spanners (Geometridae). Witachtige voorvleugels met geelachtige tot okerkleurige dwarsbanden die in het midden twee lange uitstulpingen hebben. Waardplanten: Silenesoorten, waaronder de Dagkoekoeksbloem. April-september. Twee generaties. Hij overwintert als pop. Spanwijdte: 19-32 mm. Europa, Noord Afrika, Siberië. Foto 7-6-2023.

Tribus Trichopterygini.

Groene blokspanner (Acasis viretata). Tribus Trichopterygini. Onderfamilie Larentiinae. Familie spanners (Geometridae). Olijfgroen tot geelachtig met golvende zwartachtig lijnen en soms witachtige lijnen. Waardplanten: Sporkehout, klimop, liguster, hulst en rode kornoelje. April-oktober. Twee generaties. Hij overwintert als pop. Spanwijdte: 25-29 mm. Europa, Oost-Azië, Noord Amerika, Siberië. Foto 15-8-2023.

Tribus Xanthorhoini.

.. .   Gestreepte Goudspanner (Camptogramma bilineata). Tribus Xanthorhoini. Onderfamilie Larentiinae. Familie spanners (Geometridae). Een prachtige goudgele spanner met golvende geelbruine dwarslijnen. Hij is variabel van kleur. Hij komt in Nederland vooral op zandgrond voor. Hij vliegt overdag. Half mei-begin september. Twee generaties per jaar. De rups overwintert en leeft op allerlei lage planten. Bijvoorbeeld vogelmuur en duizendknoop. Spanwijdte: 20-25 mm. Europa, Noord-Amerika en Azië.

..   Gewone bandspanner (Epirrhoe alternata). Tribus Xanthorhoini. Onderfamilie Larentiinae. Familie spanners (Geometridae). Een spanner met lichte grijze, grijsbruine, donkere grijze, grijsbruine en witte banden. Hij lijkt op andere Epirrhoe soorten. Hij komt in Nederland vooral op zandgrond voor. Mei-augustus. Twee generaties per jaar. Overdag worden ze makkelijk opgejaagd  De pop overwintert in een cocon in de grond. Waardplant: Walstro. Spanwijdte: 25-27 mm. Palarctisch. Foto's 23-7-2014.

..   Bandspanner - Zwartbandspanner (Xanthorhoe fluctuata). Tribus Xanthorhoini. Onderfamilie Larentiinae. Familie spanners (Geometridae) Een algemeen voorkomende nachtvlinder. De voelsprieten verbergt hij hier onder de vleugels. Door de witte verfstreep op de muur is hij van veraf nauwelijks zichtbaar. Er is op dit plekje maar heel eventjes zon. Pas tegen de schemering wordt hij actief. Hij vliegt in twee generaties van half april tot en met september.  De groene rups vind je op allerlei kruisbloemigen. (o.a. raket, koolsoorten) Spanwijdte: 27-31 mm. Het gehele Palearctisch gebied, het Nabije Oosten en Noord-Afrika. Kleine foto 30-8-2010.

..   Vierbandspanner of Bruine vierbandspanner (Xanthorhoe ferrugata of Xanthorhoe spadicearia). Tribus Xanthorhoini. Onderfamilie Larentiinae. Familie spanners (Geometridae). Beide soorten lijken heel veel op elkaar. Zij kunnen een een roodbruine middenband hebben. Aan de rand bij de vleugelpunt zit een dubbele vlek. Alleen als de middenband donker grijs is, weet je zeker, dat het een vierbandspanner X. ferrugata is. Een bleke purperachtige middenband geeft meer kans op een bruine vierbandspanner X. spadicearia. Pas tegen de schemering worden ze actief, maar kunnen overdag makkelijk opgejaagd worden zoals deze mot. Ze kunnen dan hun vleugels opengeklapt houden. April-september / oktober. Twee soms drie generaties. De rups vind je op verschillende kruidachtige planten. Hij overwintert als pop. Spanwijdte: 18-22 mm / 24 - 27 mm. Foto's 17-6-2014.

Onderfamilie Sterrhinae. 

Tribus Scopulini.

Roomkleurige stipspanner (Scopula floslactata). Tribus Scopulini. Onderfamilie Sterrhinae. Familie spanners (Geometridae). Niet in de tuin, maar in de duinen ongeveer 4 km van mijn huis.  De kleur van de vleugels is van crème wit tot geel wit met kleine donkere spikkels. Drie of vier lichtbruine tot donkerbruine golvende dwarslijnen. Op de achtervleugels is een zwarte middenstip. Op de voorvleugels is de stip afwezig of moeilijk te zien. Er op lijkende soorten zijn: zwartstipspanner (Scopula nigropunctata), bosspanner (Scopula immutata), crème stipspanner (Scopula ternata). De rups vind je op verschillende kruidachtige planten zoals paardenbloem. Vooral op zandgrond. Mei-augustus. Eén generatie. De rups overwintert. Spanwijdte: 20-30 mm. Europa, Azië. Foto 27-5-2014.

Kantstipspanner (Scopula ornata). Tribus Scopulini. Onderfamilie Sterrhinae. Familie spanners (Geometridae). Niet in de tuin, maar in de duinen ongeveer 4 km van mijn huis.  Een wit vlindertje met een lichtbruine golvende band. Zeldzaam behalve in de duinen bij Bergen - Zandvoort. De rups vind je op verschillende kruidachtige planten, vooral tijm. Mei - augustus. Twee generaties. De rups overwintert tussen het gras. Spanwijdte: 21-34 mm. Europa, Azië, Noord Afrika. Foto 26-6-2014.

Tribus Sterrhini.

.. .   Grijze stipspanner (Idaea aversata). Tribus Sterrhini. Onderfamilie Sterrhinae. Familie spanners (Geometridae). Deze vond ik in juli in m'n kasje. Toen ik hem naar buiten liet, heb ik hem door het glas gefotografeerd. Daarna bleef hij rustig zitten. Naast deze vorm met een donkere band, zijn er ook lichtere spanners met een lichte band. Een duidelijke stip op zowel de voor- als achtervleugels. Waardplanten: Paardebloem, zuring enz. Juni-oktober. Twee generaties. Spanwijdte: 30-35 mm. De rups vind je van juli - mei op allerlei kruidachtige planten. De jonge rups overwintert op de grond in de strooisellaag.. Vooral in het zuidelijke deel van Europa. Foto's 4-7-2009.

..   Grijze stipspanner (Idaea aversata, remutata). Tribus Sterrhini. Onderfamilie Sterrhinae. Familie spanners (Geometridae) Dit is de vorm, waar je alleen de lijnen ziet en niet de donkere band ertussen (remutata). Deze vorm zie ik het meest in de tuin. (Vaak op het kozijn). Foto's 13-7-2009.

Schildstipspanner (Idaea biselata). Tribus Sterrhini. Onderfamilie Sterrhinae. Familie spanners (Geometridae). Geelachtig witte, bruinachtig witte vleugels. De tekening varieert bij deze spanners van licht bruin tot donkerbruin. De binnenste dwarslijnen zijn onduidelijker dan de buitenste dwarslijnen. De rups vind je op veel soorten planten (zoals paardebloem, weegbree, eik. Mei-september. Twee generaties. Spanwijdte: 16-21 mm. Europa, Azië. Foto's 5-7-2014.

Vlekstipspanner (Idaea dimidiata). Tribus Sterrhini. Onderfamilie Sterrhinae. Familie spanners (Geometridae) Een bruingele tot bruinwitte spanner. Bij de binnenrandhoek van de voorvleugels heeft hij altijd een donkere vlek. De spanner op deze foto is vrij licht getekend. Ze houden van een wat vochtige omgeving. Deze vond ik bij de rand van de vijver. De rups overwintert. Hij is te vinden op verschillende kruidachtige planten. Juni-augustus. Eén generatie, soms twee generaties. Spanwijdte: 15-20 mm. Palearctisch en Noord Amerika.

..   Schaduwstipspanner (Idaea rusticata, syn Idaea vulpinaria). Tribus Sterrhini. Onderfamilie Sterrhinae. Familie spanners (Geometridae). Vooral te vinden in gebieden met zandgrond.  Een kleine lichte spanner met op de voorvleugels een grijszwarte band. Op de achtervleugels is die band veel lichter. Bij de kop op de voorvleugels een grijsbruine vlek, die net als de donkere band doorloopt over het lichaam..  De rups leeft van dorre bladeren en mos.  Juni-Oktober. Twee generaties. De rups overwintert. Spanwijdte: 19-21 mm. Europa. Foto's 18-7-2013.

.. .   Paardenbloemspanner (Idaea seriata). Tribus Sterrhini. Onderfamilie Sterrhinae. Familie spanners (Geometridae). Een lichtgrijze tot bruingrijze spanner, die geheel donkergrijs bespikkeld is en met een duidelijke stip ongeveer midden op de voor- en achtervleugel. De rups vind je op veel soorten planten (zoals paardebloem en klimop). Ze eten verwelkte en verdroogde bladeren. Ik zie ze vaak op het raamkozijn. Maar ze vliegen pas na zonsondergang. Mei-september. Twee generaties. Spanwijdte: 19-21 mm. Europa en Noord Azië.

Rupsen.

Onderfamilie Ennominae.

..  Grote voorjaarsspanner (Agriopis marginaria) Tribus Bistonini. Onderfamilie Ennominae. Familie spanners (Geometridae)    Net als bijvoorbeeld de kleine wintervlinder kan het vrouwtje niet vliegen. Het heeft slechts rudimentaire vleugels. Het mannetje is herkenbaar aan de rij zwarte stippen langs de achterrand van de vleugels. De kleur en tekening varieert. Spanwijdte 36-42 mm.  Vliegtijd: februari-april. Eén generatie. Rups: Juli-oktober. De spanner overwintert als pop in de grond. De rups (april - juni) heeft vele voedselplanten: Prunus, berk, eik enz. De rups lijkt op de Agriopis aurantiaria maar heeft kortere haren. Europa. Foto 23-5-2011. Ik heb nog geen foto's van de vlinder. Hier kun je er vele vinden.  Grote voorjaarsspanner.

Tribus Caberini.

..   Witte grijsbandspanner (Cabera pusaria) Tribus Caberini. Onderfamilie Ennominae. Familie spanners (Geometridae)                           Kenmerken: Drie evenwijdige recht lopende grijze lijnen over de witte vleugels. Soms ontbreken er lijnen. Waardplant rupsen: allerlei loofbomen. Spanwijdte 25-32 mm. Vliegtijd: Mei-september. Twee generaties. Rups: Mei-juni. De spanner overwintert als pop in een spinsel tussen de gevallen bladeren. Foto's 25-8-2010 In guldenroede.   Ik heb nog geen foto's van de vlinder. Hier kun je er vele vinden.  Witte grijsbandspanner.

Alle spanners van Nederland op Waarneming.

www.vlindernet.nl Dagvlinders en macronachtvlinders.

www.microlepidoptera.nl Een site voor kleine vlinders.

Bij waarneming.nl. kun je, als je lid bent, aan elkaar informatie over dieren vragen en waarnemingen doorgeven.

 

Ik wil iedereen bedanken, die me bij waarneming.nl heeft geholpen met het determineren.  Met name Tymo Muus, John van Roosmalen en Luc knijnsberg.

   Engels / English                                                         

Subpagina Frankrijk: Insecten Frankrijk

Subpagina vlinders:     Dagvlinders      Uilen, Noctuidae      Bladrollers, Torticidae      Pyralidae, Crambidae      Sikkelmotten, Oecophoridae.